Galaksimizin Merkezinde Bulunan Dev Karadelik Güneş'ten 100.000 Kat Daha Büyük

Samanyolunun merkezinde ilk kez saptanan karadeliğin garip bir formu. Evrenimizin nasıl geliştiğiyle ilgili yeni detaylar ortaya çıkabilir.

Galaksimizin merkezinde bulunan devasa bir karadelik, Güneş'ten 100.000 kat daha büyük. Bu dev karadelik, Samanyolunda bulunan süper kütleli Sagittarius A karadeliğinden sonra görülmüş en büyük ikinci karadeliktir. Bu karadeliğin Dünya'dan 25.000 ışık yılı uzaklıktaki zehirli bir gaz bulutunda saklandığı, Japon astronotlar tarafından keşfedildi. "Orta kütleli" olarak nitelendirilen bu karadelik, astronotların süper kütleli karadeliklerin nasıl oluştuğu hakkındaki bilgi boşluklarını dolduruyor.

Şili'nin kuzeyindeki And Dağlarında deniz seviyesinden 5000 mt yüksekliğinde konumlandırılmış olan ALMA teleskobu kullanılarak karadeliğin moleküler bir gaz bulutunun içinde gizlendiği bulundu. Radyo teleskobunun yüksek hassasiyeti ve çözünürlüğü Samanyolu'nun merkez noktasından 195 ışık yılı uzaklıktaki bulutun gözlemlenmesine olanak sağladı.

Orta kütleli karadeliklerin var olduğuna inanılıyordu fakat gerçekte hiçbiri şimdiye kadar teşhis edilmiş değildi. Son araştırmalar süper kütleli karadeliklerin, galaksilerin ve yıldızların meydana gelmesinde hatta yaşamın oluşmasında bile çok gerekli olduğunu gösterdi.

Karadeliklerin her biri bulundukları galaksilerin neredeyse yarısı büyüklüğünde. Bu da gösteriyor ki galaksilerin gelişimi ve dönüşümünde sürükleyici güç karadeliklerdir. Nature Astronomy dergisinde yayımlanan bulgu, galaksimizin tam merkezinde olan süper kütleli karadeliklerin nasıl oluştuğuna dair önemli bilgiler veriyor. Bütün galaksilerin bulundukları yerler iyi bilinmesine rağmen onların nasıl devasa hale geldiklerini bilmiyoruz. Çünkü karadelikler evrene görece daha gençken bile -sadece bir kaç yüz milyon yıl önce- aynı yerde gözüküyorlardı. Bu karadeliklerin birleşerek devasa karadelikleri meydana getiren benzeri karadeliklerin tohumları olduğuna inanılıyor. Orta kütleli karadelikler basit bir şekilde öncüllerine katılıp bir araya geliyor olabilirler.

Karadelikleri bulmak zordur. Çünkü onlar tamamen kapkaradır. Fakat bazı durumlarda görünebilecekleri etkiler meydana getirirler. Bir karadelik yanından geçen bütün ışığı içine çeken ve hiçbirini yansıtmayan son derece güçlü yer çekimi alanına sahip olan bir uzay bölgesidir.

Keio Üniversitesinden Profesör Tomoharu Oka, devasa galaksilerin merkezinde gizlenen 1 milyon Güneş kütlesinden daha büyük kütlede karadeliklerin olduğunun kabul edildiğini fakat onların kökenlerinin bilinmediğini söyledi. Prof. Oka: "Orta kütleli karadeliklerin genç ve yoğun yıldız kümelerinde kontrolden çıkmış yıldız birlikleri tarafından oluşturulduğu ileri sürülüyor. Orta kütleli karadeliklere örnek olarak birçok karadelik adayı önerilmiş olmasına rağmen hiçbiri kesin olarak kabul edilmiyor. Son zamanlarda Samanyolu galaksimizin merkezinin yakınında tuhaf moleküler bir bulut keşfettik. Bu dev cismin şu anda büyüyen bir sorunu olmayan pasif orta kütleli bir karadelik olduğu belirtiliyor."

Karadelik kavramı, gerçek ve bilim kurgu olarak ikisinde de popüler olmasına rağmen Albert Einstein tarafından tahmin edildiğinden beridir aşağı yukarı sadece bir yüzyıldır var. Bu terim, 1967 yılına kadar kullanılmaya başlanmadı. Ancak 46 yıl önce ilk kez tanımlandı.

Güncelleme: 01/10/2017
Kaynak: Ellie Zolfagharifard, "Monster black hole 100,000 times more massive than the sun is found in the heart of our galaxy", dailymail.co.uk, çev. Zehra Demirpehlivan, yaklasansaat.com, 04/09/2017