2000 Yıllık Okunamaz Durumda Olan Tevrat Yazmaları Okundu

Arkeologlar, yarım yüzyıl önce, Ölü Deniz'in batı kıyılarında yer alan bir sinagogdaki sandığın içinde kömürleşmiş antik yazmalar buldular.

Kömürleşmiş parşömen yığını ne açılabilmiş ne de okunabilmişti. Kuratörler, bir gün modern teknolojinin parşömeni okunabilir hale getirebileceğini umarak yazmalara hiç bir şey yapmadan sadece muhafaza ettiler. Bu parşömen İsrail'deki En-Gedi kazı sitesinde bulunmuştu.

Günümüzde böyle bir teknoloji sadece Kentucky Üniversitesinin bilgisayar programcıları tarafından geliştirilebildi. Kudüs'teki Tevrat alimleriyle birlikte çalışarak, parşömenin dijital görüntüsünü göz önüne sermek için bir bilgisayar programı kullandılar.

Sonuçta bu parçanın yaklaşık 2000 yıl öncesine ait İbranice Tevrat'ın en eski Masoretik metin örnekleriyle aynı olduğu ortaya çıktı. Açılmamış parşömenin kararmış ve yıpranmış dış kısmının aksine, bilgisayar vasıtasıyla elde edilen yazmanın dijital görüntüsü oldukça temiz ve okunaklıydı.

Bilim adamları bu dikkat çekici yeni teknik ile diğer açılması riskli yazmaları da okumanın mümkün olabileceğini söylüyorlar.

Yazmanın içeriğinde Levililer kitabının ilk iki bölümü bulunuyor. Yazmada yer alan bu iki bölüm, İbranice Tevrat'ın en güvenilir versiyonu olan Masoretik metinle ve Kitab-ı Mukaddeslerde bulunan, Eski Ahit çevirilerinde temel alınan İbranice Tevrat ile aynı kimliği taşmaktadır.

Kudüs'teki İbrani Üniversitesinden Ölü Deniz Yazmaları uzmanı Emanuel Tov En-Gedi Masoretik metnine atıfta bulunarak:
"Daha önce bu kadar çarpıcı hiç bir şey bulmamıştık. Bu antik çağlara ait metnin en eski kanıtıdır" dedi.

Kumran'da Ölü Deniz bölgesinden başka bir yerde bulunan Ölü Deniz Yazmaları ise, küçük farklılıklarla birlikte, Masoretik metne oldukça benzer nüshaları içermektedir.

Yapılan birkaç teknik düzeltmeden sonra, ortaya çıkan görüntünün netliği ve okunaklılığı karşısında araştırmacılar oldukça şaşırdılar. Metni analiz etmeye yardımcı olan, Kudüs İbrani Üniversitesinden Tevrat alimi Michael Segal:
"Görüntünün kalitesine hayran kaldık. Metinlerin birçoğu, zarar görmemiş Ölü Deniz Yazmaları kadar okunaklı haldeydi" dedi.

En-Gedi parşömeninin geri kalanında, Levililer Kitabının ilk iki bölümünde yer alan Kudüs Tapınağı'nda gerçekleştirilen çeşitli kurban ayinleri listesinin bir bölümü bulunmaktadır. Araştırmacılar Science Advances dergisinde şöyle yazmışlardır:
"Daha önce bazı metinler antik buluntular kapsamına alınsa da En-Gedi yazması şiddetli bir biçimde hasar görmüş, mürekkeple yazılmış, açılmamış ve müdahale edilmemiş ilk metni temsil etmektedir."

Son olarak Dr. Segal şunları söyledi:
"Ve şimdi bizler, bu metnin Yahudilerin İsrail'de bulunduğu ilk zamanlardan beri kullanılan metin olduğuna dair kanıtlara sahibiz."

Güncelleme: 20/10/2016
Kaynak: Nicholas Wade, "Modern Technology Unlocks Secrets of a Damaged Biblical Scroll", nytimes, çev.Gülnihal İnci, yaklasansaat.com, 21/09/2016