Bakterilerin Savaşı Kazanma Zamanı Yaklaşıyor

Bilim adamlarının açıklamasına göre, insan ve hayvanlarda bakterilere karşı son çare olarak kullanılan "kolistin" adlı maddeye karşı bazı bakteriler tepki vermiyor. Bundan dolayı direnç, bakteriler yoluyla tüm dünyaya yayılabilir ve tedavi edilemez enfeksiyon sayısında artış görülebilir. Aynı zamanda bu direnç artışının "kolistin" adlı maddenin çiftlik hayvanlarında aşırı dozda kullanımından kaynaklanabileceği de öne sürülüyor.

"Lancet" tıp dergisinde yer alan bir habere göre tüm diğer tedavilerin işe yaramadığı durumlarda kullanılan en güçlü antibiyotiğe bile dirençli yeni bir bakteri bulundu. Bu çalışmanın sonuçları muazzam ve köklü bir değişim olmadığı sürece, doktorlar; "üzgünüm senin enfeksiyonunu iyileştirebileceğim hiç bir şey yok", diyecekleri bir çok hasta ile karşılaşacaklar.

"Antibiyotiklerin Kıyameti" olarak da bilinen bu olayda bakteriler tedavilere karşı tamamen dirençli bir hale geliyor. Bunun sonucu olarak da tedavi temeli antibiyotiklere dayalı olan ameliyat sonrası ve kanser vakaları tedavisi kritik bir hâl alacak.

TEMEL ETKENLER

Çinli bilim adamları MCR-1 geni adını verdikleri yeni bir gen mutasyon oluşumunu buldular. Bu gen, kolistin maddesinin bakterileri öldürmesini engelliyor. Bu mutasyona uğrayan bakterilerin sadece Çin değil Laos ve Malezya'da da yayıldığı belirtiliyor.

Çalışmaya katılanlardan Cardiff Üniversitesinden, Prof. Timothy Walsh:
"Bütün önemli etkenler günümüzde faaliyete geçmiş durumda ve antibiyotiklerin olmadığı bir dünya olgusunu gerçekleştirmek için hazır bekliyor. Eğer MCR-1 geni dünya geneline yayılır ve kendisini diğer 'antibiyotiğe dirençli' genlerle birleştirirse işte şimdi bundan sonra, antibiyotiksiz bir çağa başlayacağımızı söyleyebiliriz. Tam da bu noktada birisi örneğin E. Coli'den dolayı hasta olursa iyileştirmek adına yapabileceğiniz hiçbir şey kalmaz" açıklamasında bulundu.

Bakterilerin kolistin maddesine karşı gösterdiği direnç daha önceden ortaya çıkmıştı. Fakat içinde bulunduğumuz zaman dilimi; bakteriler kendi genlerindeki mutasyonu çok daha kolay bir şekilde gerçekleştirdiği için kritik bir önem taşıyor.

Leeds Ulusal Halk Sağlığı Merkezi (NHS)den Prof. Mark Wilcox:
"Bakterilerde bulunan dirençli genin aktarım hızının çok fazla olması iyi görünmüyor. Bundan dolayı her ay yeni bir antibiyotik bulmakta zorluk çekmekteyiz. Ortada –Antibiyotiklerin Kıyameti- olayının başlangıcına dair özel bir olay olmamasına rağmen savaşı kaybediyoruz" şeklinde konuştu.

Esas endişeye neden olan ise yeni oluşan bu dirençli genin diğer genlerle temas kurup, hastanelere bulaşmasıdır. Eğer bu olay gerçekleşirse, tıpta "çoklu direnç (pandrug resistant)" olarak bilinen olay çerçevesinde bakteriler bütün tedavilere karşı direnç kazanacaklar.

Prof. Wilcox, verdiği röportajda, tedavi edilemeyen organizma durumu ile karşı karşıya kalınacağından korktuğunu ancak bu olayın ne zaman gerçekleşeceğini kestirmenin çok zor olduğunu belirtti.
Şimdilerde ise felaket senaryosunu erteleyebilecek "teixobactin" gibi yeni ilaçların geliştirilmesi gündemde fakat tıpta kullanımı için daha hazırlıklar gerekiyor.

Güncelleme: 24/11/2015
Kaynak: James Gallagher, "Antibiotic Resistance: World on Cusp of 'Post-Antibiotic Era", bbc.com, çev. A. Furkan Kargıoğlu, yaklasansaat.com, 19/11/2015