Gezegen ve Uydu Çok Ancak Yaşam Yok
Son 20 yıldır galaksimizde tespit
edilen gezegenlerin sayısı hızla
arttı. Gökbilimciler, başka yıldızların
etrafında dönen yaklaşık 450 adet Güneş
Sistemi dışı gezegen keşfettiler. Ancak
bu gezegenlerin çoğu Satürn'den daha
iri ve Satürn gibi gazlardan oluşuyor. Bu
yüzden bu gezegenlerde yaşam bulunma
olasılığı çok düşük. Araştırmacılar, bu
dev gezegenlerin üzerinde olmasa da
uydularında potansiyel yaşam alanlarının
oluşabileceğini düşünüyorlar.
Güneş sistemimizdeki dev gezegenlere(Jüpiter, Satürn, Neptün, Uranüs)
baktığımızda, çoğunun gezegen benzeri
uydulara sahip olduğunu görüyoruz. Bu
uydulara ''gezegen benzeri'' denilmesinin
sebebi, sahip oldukları manyetik alan ve atmosferin canlılık oluşumuna ortam sağlayacak düzeyde olmasıdır. Ancak bu gezegenler canlılık barındıramayacak
kadar soğuklar. Yeni keşfedilen gezegenler
tıpkı Jüpiter, Satürn, Neptün ve Uranüs gibi Güneş Sistemi'nden çok uzakta oldukları
için soğuk bir yapıya sahipler ve eğer
bu gezegenlerin sanıldığı gibi ılıman bir
atmosfere sahip uyduları varsa, yeni yaşam
alanları için yeni bir arayış başladı demektir.
Peki nerede arayacağız bu gezegenleri?
Aslında bu sorunun cevabı yukarıda
belirtildiği gibi yıldıza uzak bölgelerde
değil. Bir grup araştırmacı Satürn büyüklüğündeki gezegenleri, beklenilenin
aksine, yıldıza yakın bir mesafeye
yerleştirerek modelleme yaptı. Gezegende
yine yaşamsal ortam sağlanamadı ancak
bu sefer uyduda, yaşam için uygun
iklim koşullarının oluştuğu görüldü.
Güneş Sistemimizdeki bazı uydular, ilk
bakışta dünya dışı yaşam alanı için potansiyel
oluştursalar da detaylı incelemede hiçbirinin
gezegenimiz kadar yaşanabilir olmadığı görülür. Bunun bir sebebi Güneş Sistemi'nin
sınırlarına yakın gezmeleri –ki bu onları
oldukça soğuk yapıyor; diğer sebebi
ise Güneş rüzgârlarından oluşan yüklü parçacıklara karşı, yeterli manyetik alanı
oluşturamayacak kadar küçük olmaları.
Daha büyük uydular istiyorsak Güneş
Sistemi'nin dışına çıkmamız gerekiyor. Güneş Sistemi'nin dışına çıktığımızda,
gezegen boyutlarında uydulara rastlamamız
mümkün. Bu uydular kendi kendilerine
oluşup, başlangıçta etkisinde oldukları
gezegeni terk edip daha büyük kütleli bir
gezegenin etkisine girebiliyorlar. Buna örnek olarak Neptün'ün uydusu Triton'u,
başka bir gezegenden çalmış olabileceği
savını verebiliriz. ''Bu sayede
Jüpiter boyutlarındaki bir gezegen, Dünya büyüklüğünde bir uyduya sahip olabilir'' diyor gökbilimci Darren Williams.
Güneş Sistemi dışı uyduya örnek olmasa
da yakın zamanda keşfedilen COROT 9 b,
potansiyel yaşam barındıran bir gezegen örneği. Dış gezegen olmasına rağmen
ılıman bir iklime sahip olan COROT 9 b, Jüpiter büyüklüğünde ama Jüpiter'den
biraz daha hafif ve yörüngesi diğer
gezegenlere kıyasla 10 kat daha uzak. 17
Haziranda yıldızının önünden geçmesi
beklenen COROT 9 b, çeşitli uydulardan
görüntüsü alınarak hakkında veriler elde
edilecek. Bu bilgilerin, alternatif dünya
arayışına ışık tutması bekleniyor.
Güncelleme: 16/06/2010
R. Büşra Kamiloğlu, Bilim ve Teknik, Mayıs 2010, |