Antarktika'daki Ozon Deliği Gittikçe Büyüyor

Dünya küresinin alttan görünüşü. Antarktika üzerindeki ozon tabakası cam göbeği rengiyle yaklaşık 300 DU değerinde. Ekvatora yaklaştıkça DU değeri daha da yükseliyor.

1980'lerin başından beri hem yer merkezli ölçümler hem de uydu ölçümleri, üç oksijen atomundan oluşan renksiz ozon gazının atmosferdeki seviyesinin gittikçe azaldığını ortaya koyuyor.

Özellikle kutuplardaki aşırı ozon tabakası incelmesi için kullanılan ''ozon deliği'' tabiri aslında bir deliğe işaret etmiyor. Bu tabir, ozon seviyesi 220 Dobson birimi(Dobson Unit-DU) olarak belirlenen eşik değerin altına düşmüş bölgeler için kullanılıyor. Antarktika'da 1979'da 194 DU, 1983'te 154 DU olan ölçümler 1991'de 100 DU'nun altına düşmüş.

Bitkilerin ve hayvanların DNA'sına zarar verdiğini, deri kanserine, bağışıklık sistemi bozukluklarına yol açtığını bildiğimiz morötesi ışınlardan ozon tabakası sayesinde korunuyoruz. Ancak bu ışınlar, Antarktika'nın sert atmosfer koşullarında atmosferdeki kloroflorokarbon bileşiklerindeki bağları kırarak klorin atomlarının salınmasına neden oluyor. Klorin ise, ozon molekülleriyle tepkimeye girerek ozon molekülünün yıkımına yol açıyor.

Güncelleme: 04/09/2010
Zeynep Ünalan, Bilim ve Teknik, Eylül, 2010