Küresel Felaketler Yeni Bir Periyoda mı Girdi?

Avrupa ve Asya'da yaşanan rekor düzeydeki sıcaklık ve seller, iklim bilimcilerin tahminleri ile uyuşuyor.

*Geniş alanları etkileyen seller ve aşırı sıcaklar, Dünya'nın ısındığına yönelik öngörülerle örtüşüyor.
*El Nino'dan, La Nina'nın şartlarına geçişin ardında, ciddi hava olayları olabilir.
*Uzmanlar, yıkıcı olayları insanlar tarafından oluşturulan küresel ısınmaya atfetme konusunda temkinli davranıyor.

Emsali görülmemiş sıcak hava dalgası sonucu tetiklenen söndürülmesi güç yangınlara karşı Rusya'nın verdiği savaş ve sel sularının aşırı kabarması sonucu sular altında kalan Pakistan'da milyonlarca kişinin evsiz kalması, küresel ısınmaile ilgili soruları akla getirdi.

Pakistan, Çin ve Doğu Avrupa'da görülen sel felaketleri ile Batı Avrupa ve Rusya'yı etkisi altına alan sıcak hava dalgaları göz önüne alındığında, olağanüstü hava şartlarının 2010 yazının göze çarpan niteliği olduğu görülüyor.

AFP Haber Ajansı'nın röportaj yaptığı uzmanlar, bu olayların iklim değişikliğinin kanıtı olabileceği konusunda yine de temkinli konuşuyor. Her ne kadar bu olaylar gezegenimizin ısındığına yönelik ortaya koyulan iklim projeksiyonları ile uyuşsa da, aşırı kurak veya yağışlı geçen bir tek yazın, kesin bir kanıya varmak için yeterli olamayacağı görüşündeler.

İnsan faaliyetlerinin iklim üzerindeki son 20 yıllık etkilerini izleyen Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli(IPCC)'nin başkan yardımcısı Jean-Pascal van Ypersele'nin görüşleri ise şöyle:

''Hiç kimse son 200 yıllık süreçte buna benzer olayların yaşanmadığını yüzde yüz iddia edemez; ancak ortada şüphe uyandıran olaylar var. Bunlar, sera gazlarının oluşturduğu kirliliğin, dengesini bozduğu iklim koşullarında ortaya çıkan ve şiddetlenen olaylardır. Olağanüstü olayların yaşanması, iklim değişikliğinin çarpıcı biçimde gözle görülür hale gelmesinde etkili olan yollardan bir tanesidir.''

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi'nin Temmuz ayı raporuna göre; bu yılın ilk altı aylık küresel sıcaklık kayıtları, şu ana kadar kaydedilen en yüksek sıcaklık değerleri.

IPCC'ye göre; ısınan gezegenimizde, Rusya'yı ve ABD'nin 18 eyaletini etkisi altına alan kuraklığın ve sıcak hava dalgasının etkileri, daha uzun ve şiddetli hale gelmeye başladı.

Dünya Meteoroloji Organizasyonu(WMO) adına iklim değişikliğini takip eden Omar Baddour, şunları ifade ediyor:

''Esasen her yıl rekorlar kırılıyor ve hatta kimi zaman bir haftada birkaç kez kırıldığı oluyor. Moskova'da rekor sıcaklık Temmuz ayının sonlarında 38.2°C (100.8°F) olarak kaydedildi ki; böyle bir sıcaklık, sıcaklık kayıtlarının tutulduğu 130 yıllık süreçte hiç kaydedilmemişti. Ağustos ayının başında ise bu rekor tekrar kırıldı. Pakistan'da ise eşi benzeri görülüp duyulmamış çapta seller yaşanıyor. Her iki olayın da emsali yok. Olağanüstü olayların üst üste gelmesi ve kırılan rekorlarının ivmesinin artması, IPCC'nin projeksiyonları ile uyuşuyor. Fakat iklim koşulları hakkında kesin sonuçlara varabilmek için bu tarz olağanüstü olayların uzun yıllar gözlenmiş olması gerekir.''

Pakistan'daki sel felaketinin sebebinin, El Nino hadisesinin tersi olan La Nina yani; Pasifik Okyanusu'nun yüzeyinin soğuması olabileceğini de belirten Baddour, şu açıklamayı yapıyor:

''Genelde El Nino, Hint Yarımadası'nda ve Sahel'de(Kuzey Afrika'daki Sahra Çölü'nün güneyinde bulunur ve bir şerit halinde Kızıldeniz'den Atlas Okyanusu'na uzanır) kuraklığa yol açar. La Ninada ise durum tam tersi.''

İngiliz iklimbilimci Prof. Andrew Watson'a göre, bu yaz görülen yüksek sıcaklıklar, geçen yılki El Nino ile ilişkili. Prof. Watson, bu durumu şöyle açıklıyor:

''Biliyoruz ki El Nino'yu takip eden dönemde, küresel olarak çok sıcak bir yıl yaşanır. İşte bu yıl o yıldır.''

Yine de yaşanan olağanüstü olayların, IPCC'nin raporları ve bilim adamlarının %99'unun gerçekleşeceğine inandığı şeyle tam olarak uyuştuğunu ifade eden Prof. Watson, herhangi bir sonuca varma konusunda isteksiz davranarak sözlerini şu ifadelerle noktalıyor:

''Son birkaç on yılda bu tip yaz mevsimlerinin yaşanma sıklığının artmasının, iklim değişikliği ile ilişkili olduğu kanaatindeyim. Fakat tek bir olayın veya tek bir yazın, açık bir şekilde iklim değişikliğine bağlı olduğunu söyleyemezsiniz. Aslında değişen 'hava'dır, 'iklim' değil.''

Güncelleme: 01/09/2010
Kaynak: ''Extreme Weather Fuels Debate Over Global Warming'', news.discovery.com, çev. Furkan Eser, yaklasansaat.com, 10/08/2010.