Galaksilerin Merkezinde: Süper Kütleli Karadelikler

Uzak bir galaksiye ikinci kez bakan araştırmacılar, bu galaksinin aslında, her birinin merkezinde süper kütleli karadelik bulunan, çarpışan iki galaksiden oluştuğunu buldular.

Büyük patlamadan, yaklaşık iki milyar yıl sonra tamamen şekillenmiş karadeliklerin varlığı, evrenin erken dönemlerinde bu kocaman nesnelerin yaygın olabileceğini gösteriyor. Eğer durum böyleyse, galaksilerin evriminde, önceden düşünülenden daha büyük bir etkileri olmalı. Ayrıca uzak gezegenlerde yaşamın kökenini de etkilemiş olabilirler.

Cygnus X-1 adı verilen ilk karadelik keşfedildiğinden beri, astronomlar, muazzam çekimiyle ışığı bile hapseden bu tuhaf kozmik nesneler hakkındaki bilgilerini devamlı arttırıyorlar. Karadelik grubunun en ağırları; bir milyon veya daha fazla Güneş kütlesinin, Güneş sisteminden daha küçük bir boşluğa tıka basa dolduğu, süper kütleli karadeliklerdir. Bu dev kütlelerin oluşması için milyarlarca yıla ihtiyaç olduğu düşünülmektedir. Çünkü onlar, kendilerine yakından geçmeyi başaramayacak olan tüm maddeleri hatta diğer karadelikleri bünyesinde toplamaktadır. Süper kütleli karadelikler, yalnızca içinde bulundukları galaksileri şekillendirmez, aynı zamanda galaksinin yaşamını da belirleyebilir. Bu galaksilerin, yaşamları-barınabilirliği; karadeliklerin yavaşça şekillenmelerine veya zararlı iyonikleşmiş gaz alevleri ve öldürücü radyasyonla çevreyi istila etmelerine bağlıdır.

Uluslararası bir grup, yaklaşık on iki milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan, 4C60.07 diye isimlendirilen, parlak, radyo dalgaları yayan bir galaksi hakkında yeni bilgiler bulmaya çalışıyordu. Araştırmacılar, teleskoplarını, 4C60.07 galaksisi yönüne çevirdiklerinde çok şaşırmışlardı. Grup, Monthly Notices of the Royal Astronomy Society"nin yayınında şunu bildiriyor:

"Gerçekte, 4C60.07, sadece birleşen iki galaksi olmakla kalmıyor, aynı zamanda her iki galaksi de, süper kütleli karadeliklere ev sahipliği yapıyor."

Şimdiye kadar Dünya'dan çok uzakta olan süper kütleli karadeliklerin çok nadir bulunacağı düşünülüyordu. İngiltere, "Astronomy Technology Centre"dan astronom Rob Ivison şöyle diyor:

"Onları parmaklarımızla sayabilirdik. Bu varsayım, bundan böyle geçerli değil. Çünkü ikinci galaksi, herhangi özel bir nedenden dolayı hedeflenmemişti, ancak yinede galaksinin evriminde büyük bir etkiye sahip yeterince büyük bir karadelik içermekteydi."

Cambridge'de, Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics'den, astronom ve yardımcı yazar Steven Willner şöyle diyor:

"Her iki galakside de karadelik olduğuna eminiz. İki galaksinin de rengi, yalnızca yıldızlardan gelen ışık için fazla kırmızı. Bunun yerine, ışığın çoğu, karadeliklerin etrafındaki büyüme disklerinden geliyor olmalı."

Victoria, British Columbia'da National Research Council Canada'dan Chris Willott şöyle diyor:

"Uzun süredir akıllarda olan soru; evrende galaksi ve karadelik oluşumunun yaklaşık aynı zamanda başlayıp başlamadığıdır. Bu gözlemler, onların aynı zamanda oluştuğunu bize söylüyor."

Ayrıca, Hawaii Üniversitesi'nden astronom David Sanders, keşfin şunu gösterdiğini söylüyor:

"Yeterli gaz ve tozla çevrili, doğru bir ortam olursa, galaksiler çok hızlı bir şekilde, hatta burada görüldüğü gibi iki milyar yıldan daha az bir sürede evrimleşebilir."

Güncelleme: 14/01/2009
Kaynak: "Monster Tag Team", sciencenow.sciencemag.org, çev. Şerife Bayraktar, yaklasansaat.com, 17/10/2008.