Doğal Antibiyotik: Kekik!
Kekik, harika bir bitki ve ülkemiz de bir çok çeşidi bulunuyor. Vücudu adeta bir kalkan gibi koruyor ve aynı zamanda iyileştiren doğal bir ilaç. Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyokimya ve Klinik Biyokimya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Aysun Çetin sorularımızı yanıtladı.
Halk arasında doğal antibiyotik olarak bilinen kekikle igili birçok bilimsel araştırma yapılmıştır. Kekik, ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından, Thymus cinsini oluşturan çimenlik, tarla, orman kıyılarında ve çayırlarda görülen bitki türlerinin ortak adıdır. Bu bitkinin, mikrop öldürücü özellikte olduğu ve yoğun şekilde fenolik maddeler içerdiği saptanmıştır.
Türkiye'nin dünyada baharat bitkilerinin üretimi ve ticaretinde Çin ve Hindistan'dan sonra üçüncü ülke konumunda bulunmaktadır, yıllık 30 bin ton civarında doğal bitki ihraç edilmektedir, birçok önemli kekik türünün yetiştiği Türkiye, dünya kekik ihracatının %75'ini elinde bulundurmaktadır. Türkiye'de Origanum, Thymus, Thymbra, Saturaje, Sideritis ve Salvia cinsi kekikler yoğun olarak yetişmektedir, bu kekik çeşitleri sağlığa çok faydalıdır.
Kekik: eterli uçucu yağ; Thymol (%50 civarında), Carvacrol, Borneol, Cymol, Pimen, Tanen ve flavonlar içerir.
Soru: Hangi hastalıklara iyi geliyor?
Cevap: Bedeni kuvvetlendirir, hazmı kolaylaştırır, iştahsızlığı giderir, sinirleri kuvvetlendirir, kalp çarpıntılarını keser, bağırsak iltihabını iyileştirir. Salgı bezlerinin düzenli çalışmasını sağlar, idrar söktürür, adet düzenleyicidir. Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardım eder. Böbreklerde ve mesanedeki mikropları öldürür. Afrodizyak özelliği vardır. Hastalıklara karşı direnme gücünü artırır. Çocuklarda görülen kansızlığı giderir. Kan dolaşımını düzenler. Müzmin öksürük, astım, bronşit ve zatüreede faydalıdır. Grip, nezle ve anjinde şikayetlerin azalmasına yardımcıdır. Kekik suyu ile banyo romatizma ağrılarını dindirir. Kandaki şeker miktarını azaltır.
Soru: Kekik, Hangi hastalıklardan koruyor?
Cevap: Kekik, mikrop öldürücü özelliği ile antiseptik, antimikrobik bir bitkidir. Ayrıca içeriğindeki maddelerle vücutta hücre koruma sistemlerini güçlendirmesiyle antioksidan, kanser oluşumunu engellemesiyle antikanserojen, her türlü karın ağrısı ve gaz giderici özelliği ile antispazmodik, romatizmal hastalıkları iyileştirmesiyle antiromatizmal, diyabet hastalığını engellemesiyle antidiyabetik ve vücuttaki kolestrol oranını ayarlamasıyla antikolestremik özellikler taşımaktadır. Bu özellikleri ile kekik, yaşlılığı geciktirmekte, tümör oluşumunu engellemekte, şeker hastalığına iyi gelmekte ve gıdaların bozulmasını doğal yollarla engellemektedir.
Soru: Kekiği kullanırken nelere dikkat etmeliyiz, yan etkileri var mı?
Cevap: Önerilen dozlar aşılmadığında bilinen hiçbir yan etkisi yoktur. Fakat alerjik bünyeli kişilere önerilmez. Hamilelerin kullanmamalıdır, düşüğe sebep olabilir! Tiroid bezinin işlevini arttırabilir. Bu nedenle guatr hastalarının kekik yağını kullanmaması tavsiye edilmektedir.
Soru: Kekik alırken nelere dikkat edilmeli, kekiği nasıl seçmeliyiz ve etken maddesini koruması açısından nasıl saklamalıyız?
Cevap: Kekik alırken; yeni mahsül ve dalında kurutulmuş demet halinde satılanlar tercih edilmelidir. Kurutulurken sağlıklı ortamda kurutulup kurutulmadığını rengi ve kokusundan anlayabilirsiniz. Rengi canlı, kokusu keskin olmalıdır. Koyu renkli şişelerde, serin bir ortamda saklanmalıdır.
Soru: Kekik suyu olarak bilinen, kekiğin damıtılması ile elde edilen suyun faydaları neler?
Cevap: Damıtma sırasında yağın altında biriken damıtık su, "kekik suyu" olarak kullanılır. Kekik suyunun son yıllarda kullanımı yaygınlaştı. Marketlerde satılmaktadır. Özellikle mide-bağırsak sorunlarında iyi gelmektedir. Ağrıları giderir, safra salgılanmasını artırır, hazmı kolaylaştırır. Kolesterolü, kan şekerini düşürür. Tansiyonu dengeler. Kanseri önler. Mikropları öldürür.
Soru: Kekik çayı nasıl hazırlanır ve nasıl kullanılır?
Cevap: Kekik çayı, içerisindeki en etkili madde olan eterli uçucu yağın (Thymol) yitirilmemesi için hiçbir zaman kaynatılmaz! Yarım veya bir tatlı kaşığı kurutulup, ince kıyılmış kekiğin üzerine, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar su dökülür, üstü kapatılarak 8-10 dakika demlendirilir ve süzülür. Günde 2-3 bardak yeni demlenmiş olarak, aç karnına veya öğün aralarında, soğutulmadan ve yudumlanarak içilir. Çayının yapımı çok kolay ve ferahlatıcı bir etkisi var, sinirleri yatıştırıcı, mideyi rahatlatıcıdır. Boğaz tahrişi, öksürük, gribal enfeksiyonlarda kullanılmasını tavsiye ederim.
Sabahları bir bardak kekik çayını içtiğinizde, vücudunuzda iyi ve güzel şeylerin harekete geçtiğini hissedeceksiniz. Özellikle soğuk havalarda şifa niyetine hasta olmasanız da içmenizi öneririm.
Güncelleme: 25/04/2009
Nihal Doğan, iyibilgi, 25/02/2009 |
