"Sinir" Onarmak İçin "Virüs Tasarımı"

Viral yapı: Bu lif, milyarlarca virüsten yapılmıştır ve doku-yapı mühendisliği bunu incelemektedir. Bu lif, ana hücrelerin, nöronların içinde büyümesine yardım eder.

Kaliforniya Üniversitesi'nden araştırmacılar, gelecekte destek sinir dokusunu taklit eden virüslerin, zarar görmüş bir omuriliğin iyileştirilmesinde kullanılabileceğini keşfetti.

Kendi kendilerini kopyalayabilme ve oluşturabilme özelliği taşıyan genetiği değiştirilmiş virüsler, doku benzeri karmaşık yapılar oluşturabilecek şekilde tasalanabliliyor. Yapılan ön araştırmalarda, bakterileri enfekte edebilen ancak hayvan hücrelerini enfekte edemeyen, bakteriyofaj ya da faj adı verilen virüsler kullanılarak, yapılan yapı iskelelerinin, sinir hücrelerinin büyümesini ve organizasyonunu destekleyebileceği görüldü.

Doku mühendisliği alanında, hastaların kendi hücrelerini kullanarak; sinir, kalp ve karaciğer gibi zarar görmüş organların
yerine kullanılmak üzere doku üretmeye çalışan araştırmacılar, vücut dokularının yapı ve işlevlerini taklit etmenin zor olduğunu gördüler. Destekleyici ve lifli proteinden oluşan hücrelerarası madde, kalpteki, akciğerlerdeki ve vücuttaki başka dokulardaki hücreleri bir arada tutuyor.

Bazı araştırmacılar, gerçek dokuları destekleyen hücrelerarası maddeyi taklit etmek için, polimerlerden yapılmış yapı iskeleleri kullanıyor. Kaliforniya Üniversitesi'nden biyomühendis Seung- Wuk Lee'de, bu amaçla bazı virüsleri kullandı. Seung-Wuk Lee ve çalışma arkadaşı Anna Merzlyak, öncelikle üzerinde çalıştıkları M13 fajının, genetik özelliklerini değiştirerek; dış kabuğunda sinir hücrelerinin çoğalmasına, birbirlerine bağlanmasına ve uzun iplikler şeklinde büyümesine yardımcı olan proteinlerin ortaya çıkmasını sağladılar. Bir sonraki aşamada araştırmacılar, bakterileri, konak olarak kullanarak çok sayıda virüs ürettiler. Bu virüsleri, sinir kök hücreleri içeren bir solüsyonun içine koydular.

Solüsyon, hücre kültürü ortamına alındığında, virüslerin hücrelerle birlikte uzun, sinir benzeri iplikler oluşturduğu gözlendi. Ardından kök hücreler çoğaldı ve sinir hücrelerinin özelliklerini gösteren uzun demetler oluşturdular. Araştırmanın devamında faj iskelelerinin canlı hayvanlarda güvenilirliğinin araştırılması planlanıyor. M13 fajı, insanları hasta edemese de, önce bir hayvanın bağışıklık sisteminin, viral iskelelere nasıl tepki verdiği incelenerek, vücut içinde de sinir oluşumunu desteklediği gösterilmek isteniyor. Araştırmacılar, bir gün bu sistemin, omuriliği zarar görmüş hastalarda sinir hücrelerinin yeniden oluşturulması için kullanılabilmesini ümit ediyorlar.

Güncelleme: 21/03/2009
Kaynak: "A Virus That Rebuilds Damaged Nerves", technologyreview, (Bilim ve Teknik, Müge Şener, Mayıs 2009), 22/01/2009