Samanyolu Galaksisi:
"Dev Bir
Gizli Komşu" mu
Barındırıyor?
 |
Samanyolu Gökadası'nın merkezi kızılötesi fotoğrafı. |
Kaliforniya Üniversitesi'nden
Sukanya Chakrabarti ve Leo Blitz, Samanyolu'nun kenarındaki gaz kütlesinde
görülen sapmanın, yakınlardaki bir
gök adanın çekiminden kaynaklanıyor
olabileceğini saptadılar.
Bu sapmaya neden
olan kütle ve bu kütlenin yaklaştığı en
yakın noktanın uzaklığını belirlemek için,
geniş aralıklarda farklı değerler kullanılarak
benzetimler yapıldı. En uygun benzetime
göre, görünmeyen gök adanın kütlesi,
Samanyolu'nunkinin yaklaşık % 1'i veya
Güneş'in kütlesinin 10 milyar katı kadar. Bu da gösteriyor ki bu cisim, Samanyolu'nun
en parlak gök adası olan Büyük Macellan
Bulutu'yla (BMB) kabaca aynı kütleye sahip.
Gök ada şu anda bizden BMB'nin
uzaklığının yaklaşık iki katı olan 300.000
ışık yılı uzaklıkta. Ancak, yapılan
benzetimlere göre gök ada, uzamış
eliptik bir yolu takip ediyor ve yaklaşık
300 milyon yıl önce, gök adamızın
merkezinin 16.000 ışık yılı uzağından
(Dünya'dan daha yakın) geçerken
Samanyolu'nun çevresinde iz bıraktı.
Cambridge'deki Harvard-Smithsonian
Astrofizik Merkezi'nden Abraham Loeb,
bu senaryonun genel olarak akla yatkın
olduğunu ancak bu büyüklükteki bir uyduyu
göremeyişimizin dikkat çektiğini belirtiyor.
Chakrabarti'ye göre, gök ada parlak bir
görüntüsü olamadığı için görülemiyor. Diğer
yanda BMB, genç yıldızları ve bu yıldızları
oluşturan gazla gökyüzünde ışıldıyor.
Görülemeyen gök ada, yaşlı yıldızlar ve çok
az gaz bulundurduğu için ölü olabilir.
İşleri daha da zorlaştıran şeyse
benzetimlerin, görünmeyen gök adanın
yörüngesinin, galaksimizin dönüş diskiyle
aynı düzlemde olduğunu düşündürmesi.
Bu gök ada, dönüş diskinin bize göre tam
ters tarafındaysa, gök ada düzlemindeki
kalın gaz tabakasının arkasında gizleniyor
olabilir. Chakrabarti, gök adanın çok
fazla engel olan bir bölgede bulunma
ihtimalinin yüksek olduğunu belirtiyor.
Chakrabarti gazın yayılımı üzerine
daha fazla çalışarak, gök adanın yerini tam
olarak tespit etmeyi umuyor. Böylece gök
bilimciler, tam olarak nereye bakacaklarını
bilecekler. Bu durum, 1840'larda gök
bilimcilerin, Uranüs'ün hareketindeki
başka bir gezegenin çekim gücünden
kaynaklanan düzensizliklerden yola çıkarak
Neptün'ü keşfetmelerine benziyor. Eğer
gerçekten görünmeyen gök ada varsa,
bu, yıldız ışığıyla değil de çekim gücüyle
tespit edilen ilk yakın gök ada olacak.
Güncelleme: 18/09/2009
Kaynak: Ken Croswell, "Milky Way may have a Huge Hidden Neighbour", newscientist, (M. Akif Gürbüz, Bilim ve Teknik), 13/08/2009. |