Samanyolu Galaksisi: "Dev Bir Gizli Komşu" mu Barındırıyor?

Samanyolu Gökadası'nın merkezi kızılötesi fotoğrafı.

Kaliforniya Üniversitesi'nden Sukanya Chakrabarti ve Leo Blitz, Samanyolu'nun kenarındaki gaz kütlesinde görülen sapmanın, yakınlardaki bir gök adanın çekiminden kaynaklanıyor olabileceğini saptadılar.

Bu sapmaya neden olan kütle ve bu kütlenin yaklaştığı en yakın noktanın uzaklığını belirlemek için, geniş aralıklarda farklı değerler kullanılarak benzetimler yapıldı. En uygun benzetime göre, görünmeyen gök adanın kütlesi, Samanyolu'nunkinin yaklaşık % 1'i veya Güneş'in kütlesinin 10 milyar katı kadar. Bu da gösteriyor ki bu cisim, Samanyolu'nun en parlak gök adası olan Büyük Macellan Bulutu'yla (BMB) kabaca aynı kütleye sahip. Gök ada şu anda bizden BMB'nin uzaklığının yaklaşık iki katı olan 300.000 ışık yılı uzaklıkta. Ancak, yapılan benzetimlere göre gök ada, uzamış eliptik bir yolu takip ediyor ve yaklaşık 300 milyon yıl önce, gök adamızın merkezinin 16.000 ışık yılı uzağından (Dünya'dan daha yakın) geçerken Samanyolu'nun çevresinde iz bıraktı.

Cambridge'deki Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden Abraham Loeb, bu senaryonun genel olarak akla yatkın olduğunu ancak bu büyüklükteki bir uyduyu göremeyişimizin dikkat çektiğini belirtiyor. Chakrabarti'ye göre, gök ada parlak bir görüntüsü olamadığı için görülemiyor. Diğer yanda BMB, genç yıldızları ve bu yıldızları oluşturan gazla gökyüzünde ışıldıyor.

Görülemeyen gök ada, yaşlı yıldızlar ve çok az gaz bulundurduğu için ölü olabilir. İşleri daha da zorlaştıran şeyse benzetimlerin, görünmeyen gök adanın yörüngesinin, galaksimizin dönüş diskiyle
aynı düzlemde olduğunu düşündürmesi. Bu gök ada, dönüş diskinin bize göre tam ters tarafındaysa, gök ada düzlemindeki kalın gaz tabakasının arkasında gizleniyor olabilir. Chakrabarti, gök adanın çok
fazla engel olan bir bölgede bulunma ihtimalinin yüksek olduğunu belirtiyor. Chakrabarti gazın yayılımı üzerine daha fazla çalışarak, gök adanın yerini tam olarak tespit etmeyi umuyor. Böylece gök
bilimciler, tam olarak nereye bakacaklarını bilecekler. Bu durum, 1840'larda gök bilimcilerin, Uranüs'ün hareketindeki başka bir gezegenin çekim gücünden kaynaklanan düzensizliklerden yola çıkarak Neptün'ü keşfetmelerine benziyor. Eğer gerçekten görünmeyen gök ada varsa, bu, yıldız ışığıyla değil de çekim gücüyle tespit edilen ilk yakın gök ada olacak.

Güncelleme: 18/09/2009
Kaynak: Ken Croswell, "Milky Way may have a Huge Hidden Neighbour", newscientist, (M. Akif Gürbüz, Bilim ve Teknik), 13/08/2009.