Kur'an: "Çok Katmanlı Bir Kitaptır"

Angelika Neuwirth

Angelika Neuwirth, Berlin Hür Üniversitesi'nde, Sami Dilleri ve Arap Filolojisi kürsüsünde Profesör'dür. Kur'an ve Kur'an'ın tefsiri Araştırma Merkezi'nde, araştırmalar yapmaktadır. Kurt Scharf'ın, Arap Filolojisi uzmanı Neuwirth ile Kur'an konusunda yaptığı konuşmanın özeti, aşağıda verilmiştir:

Soru: Yayınlanan metninize "Kur'an, Çok Dilli Bir Kitap" adını verdiniz. Fazla cesur bir ad değil mi bu? Birçok Müslümanın görüşüne göre Kur'an, Tanrı tarafından "en açık, en ahenkli olan Arap lügâtı üzere" indirilmiştir. Dolayısıyla başka dilllere çevrilmesi olanaksızdır ya da en azından yapılan çeviriler, yalnızca Arapça bilmeyen ya da bu dile yeterince hakim olmayanların anlamasına yardımcı olmaktır.

Cevap: Metnime bilerek böyle provokatif bir başlık koydum. Özellikle günümüzde, köktenci çevreler arasında yaygın olan, Kur'an'ı, salt tartışmaya yönelik ve normlandırıcı bir bakış açısıyla ele alma eğilimi, Kur'an'a gerekli önemi veremez.

Kur'an'ın, tarih içindeki algılanmasına bakmak; aynı zamanda estetik boyutuyla da ele alındığını, halen de alınmakta olduğunu ve aslında "çok katmanlı bir Kitap" olduğunu gösterir. Gerçekten de çeviri konusundaki dogmaların, her ülkeye özgü bir Kur'an'ın meydana gelmesini önleyerek; Kur'an'ın, diğer dillere çevrilmesine, yani kesin(gerçek) çeviriye karşı çıktığı görülüyor.

Avrupa dillerine yapılan çevirilere gelince; aralarında bazıları, özellikle Friedrich Rückert'in yaptığı kısmi çeviri, Müslümanların da takdirini almıştı. Çünkü adı geçen çeviri, Kur'an'ın, edebi yanını da yetkinlikle aktarmayı başardı. Oysa Rudi Paret ile Hans Zirker'in, akademik alanda tavsiye edilen çevirileri, metni, sadece tartışma boyutuna indirger. Bu durumsa, eski dönem din diyaloglarıyla ilgilenmeyen bir batılı okuru ürkütür.

Soru: Birçok Müslüman, İsa’nın, Hıristiyanlığın merkezinde yer almasını örnek göstererek, İslam’ın merkezinde de Kur'an'ın bulunduğunu söylüyor. Peki o zaman, neden "nüzul"u(inlibration), yani Tanrısal Söz'ün, kitaplaşması söylemini, çok ileri giden bir söylem addediyorsunuz?

Cevap: "Nüzul"(inlibration) kavramı, Müslümanlara tamamen yabancı gelecek bir batılı buluşu. Peygamber'in ölümünden sonra elbette Kur'an, İslam'ın merkezinde yer almıştır. Ama burada, iki kitap kapağı arasındaki sayfalardan bahsedilmiyor. Kur'an, bir yazı parçası olarak varlığından ziyade, bir seslenim(vahiy) olarak algılanır. Sunumu çerçevesinde, "Kur'an"(okunan) olarak kalmaya devam eder. Bu bağlamda, Tanrı Sözü'nün yankılanmasını sağlayacak bir sistem olarak da adlandırılabilir.

Soru: Batılı araştırmacıların, Kur'an'ı, geç antik döneme dahil etmek konusundaki isteksizliklerini eleştirdiğinizi düşünüyorum. Ama aslında eleştirimiz, daha da ileri gitmeli değil mi? Kur'an, Avrupa’nın geniş kesimleri için, kültürel gelişimimizi kökten etkileyen; temel kutsal metinlerden biri olmadı mı?

Cevap: Size kesinlikle katılıyorum. Buna rağmen öncelikle yapılması gerekenin Kur'an'ı, geç antik dönemin ilahiyat metinine yeniden dahil etmek olduğuna inanıyorum. Çünkü görünen o ki, asıl sorun burada. "Muhammed'in Kitabı" gibi muğlak bir kavramdan yola çıktığımız; yani Kur'an'ın, tıpkı İncil'deki onaylanmış hikayeler gibi, bir kutsal metin olduğunu, görmezden geldiğimiz sürece; bu, İslam ile temas kurmamızı önleyecektir.

Güncelleme: 27/02/2008
Qantara.de, Çev. Ogün Duman, 24/02/2007