Solucan Deneyleri: "Ömür-Kanser Genleri Araştırılıyor"

Caenorhabditis elegans

65 yaşındaki bir kişinin, 35 yaşındaki bir kişiye göre kansere yakalanma olasılığı 100 kez daha fazladır. Ancak "Nature Genetics Dergisi"nde yayınlanan yeni bir araştırma; yaşlanmayı yavaşlatan ve kansere karşı koruyucu, doğal işleyen bir süreci ortaya çıkardı. Bu çalışmada, daha çok C. elegans türü yuvarlak solucanlar kullanıldı.

Bu solucanların genlerinin bir çoğu, insan genleri ile benzer bölümler taşır. Bu çalışma, yeni ilaçların elde edilebilmesine imkan hazırlayabilir. Bu da sağlıklı ve kansersiz bir yaşama imkan verebilir. Bilim adamlarının, geçen yıl, "Science Dergisi" ne yaptığı bir açıklamaya göre hücresel değişimler; tümörlü hücre büyümesini baskılayarak, sağlıklı yaşam süresini olumlu etkiliyor.

Dr. Kenyon tarafından, bulunan sadece bir gendeki değişimin (bu gene, Daf-2 deniyor), kurtçuğun ömrünü, iki kat daha uzattığı bildirildi. Bu bulgu, uzun ömür ile genler arasındaki ilişkiyi ortaya koyuyor. Kurtlarda yapılan bu keşif, fareler de dahil diğer hayvanlarda da doğrulandı.

Kenyon, Amerikan Kanser Derneği’nde, profesörlük ve San Francisco, California Üniversitesinde Yaşlanma Biyolojisi Hillblom Center'da yöneticilik yapmaktadır. Kenyon bu konuda şunları söylüyor:
"Bu iş, çok heyecan verici. Yaşlanmayı yavaşlatan herhangi bir mekanizmanın, muhtemelen tümör gelişimini uyardığına dair yaygın bir görüş mevcut. Fakat biz yaşamı uzatan, ancak tümör gelişimini yavaşlatan birçok gen bulduk. İnsanlar da, bu genlerin birçok çeşidine sahiptir. Bu çalışmaların neticesinde, ortaya çıkacak tedavi yöntemleri, daha uzun, kansersiz, gençlik dolu bir yaşam sağlayabilir."

Kenyon'a göre daf-2 geni, insülin reseptörünü ve büyümeyi düzenleyen insülin bezleri, bir proteini de kodluyor. Bu protein, bir transkripsiyon faktörü gibi davranan daf-16'yı etkiler. Bu transkripsiyon faktörü, diğer yüzlerce genin nerede ve ne zaman açık olduğunu belirleyen bir proteindir. Yeni çalışmanın hedefi, uzun ömürlülük ve kanseri etkileyen daf-16 tarafından düzenlenen spesifik genlerin kimliklerini tespit etmekti.

Bilim adamları, kurtlarda kanıtlanmış bir tümör modeli kullandılar. Daha sonra daf-16'nın hedef genleri olarak bilinen 734 adetlik bir gen listesi ile başlayarak; tümörlü hücre gelişimini, hem teşvik eden veya hem de baskılayan 29 adet gen belirlediler. Bilim adamları, RNA interferans veya RNAi'yi de kapsayan bir dizi teknik kullanarak; tek seferde sadece tek bir çeşit genin ifadesini kontrol etmeyi başardılar. Genlerin yaklaşık yarısının, tümör gelişimini uyardığı ve diğer yarısının da baskıladığını buldular.

Tümör gelişimini uyaran genler, aynı zamanda kendi yaşlanmalarını da hızlandırdı ve tümör gelişimini engelleyen genler ise yaşlanma sürecini yavaşlattı. Kenyon ve arkadaşlarına göre bu bulgular, yaşam süresi ve kanserin kontrolü ile ilgili fikirleri oldukça kuvvetlendirmektedir.

Gücelleme: 05/01/2008
Kaynak: "Genes That Both Extend Life and Protect Against Cancer İdentified", Science daily.com, çev. Kader Demirpehlivan, yaklasansaat.com, 15/10/2007.