Memelilerin Azalması: "Ekolojik Zinciri Çökertir"

Science Dergisi'nde yayınlanan yeni bir çalışma, ekosistem hakkında bir uyarıda bulunuyor. Doğu Afrika bozkırlarındaki filler, zürafalar ve diğer otlak hayvanlarının yok oluşu; bu bozkırlarda yaşayan karıncalar ve onların yaşam alanı olan akasya ağaçlarına kadar devam eden zincirleme bir etkiye sebep oluyor.

Araştırmacılar, uzun zamandır, bu iki ilişkisiz türün, birbirine tam olarak bağımlı yaşadıklarını biliyordu. Ancak Science’ın raporuna göre; ekosistemin diğer bileşenlerinin, bu ilişkiyi nasıl etkileyebileceği, yeni anlaşılmaya başlandı. Florida Üniversitesi'nde, yardımcı zooloji profesörü olan, Todd Palmer’in yeni araştırması; türlerin düzenindeki küçük bir değişikliğin, ekosistemde, dramatik etkilere nasıl sebep olabileceğini gösteriyor.

Palmer ve meslektaşları, Kenya'da, akasya ağaçlarının olduğu bir çalışma alanında; otçul hayvanlardan korunan bazı akasyaların, çürüdüğünü gördüler. Akasya ağaçları ve karıncaların, karşılıklı birlikte yaşama ilişkisinin görünür sonuçları, mantığa ters duruyor.

Karıncalar, akasyalara zarar veren şeylere karşı, koruma sağlarken; üç karınca türü, akasyaların nektarından yiyecek ve dikenlerinin altından da, sığınak olarak faydalanıyor.               

Araştırmacılar, filler, zürafalar ve diğer büyük memelilerin, akasyaların yapraklarını otlamadıkları zaman; ağaçların, karınca türlerinin beslenmesi için daha az nektar ürettiğini ve korumacı karıncaların, saldırganlıklarını azalttığını gördüler. Bunun sonucunda, karınca kolonileri azaldı ve daha az koruyucu oldular. Dördüncü bir karınca türü, diğer üç türe baskın geldi. Bunun üzerine akasyalar, kırmızı böceklere ve tahta kurtlarına karşı daha hassas duruma geldiler. Yararsız dördüncü tür karıncalar için, oyukları bir ev görevi yapmaya başladı. Tüm bunlardan sonra araştırmacılar, şu sonuca vardılar:

"Çitle çevrili ağaçlar, çevrilmeyenlere göre, ölüme iki kat daha yakın ve diğerlerinden % 65 daha yavaş büyüyorlar."

Palmer diyor ki:

"Eğer, büyük memelileri başınızdan atarsanız, güç dengesi değişir. Çünkü ağaçlar, anlaşmanın yükümlülüklerini yerine getiremezler. Eğer ağaçlar tecrit olurlarsa, onların sıkı çalışan işçileri aç kalırlar. Bu da, zayıf gelişim göstermelerine ve sonunda, yok olmalarına sebep olur. Memelilerin yok olması durumunda, dramatik bir şekilde, yalnız kalan ağaçların, daha yavaş büyümesine ve genç yaşta ölmesine sebep olur.              

Afrika'daki Alt Sahra boyunca, insan topluluklarının artması, bu büyük memelileri tehdit ediyor. Yaşam alanlarının bozulması ve aşırı avlanma da, sayılarının azalmasına sebep oluyor. Bu nedenle biz, onların kayıplarının, ekosisteme nasıl etki edeceği hakkında endişelenmeliyiz. Sonuç olarak, insanlardan kaynaklanan değişim, hızla artıyor. Bütün bunlar, işbirlikçi türlerin etkilenmesiyle, beklenmedik sonuçlar ortaya çıkar ve ekoloji, bundan büyük zarar görebilir."

Güncelleme: 15/01/2008
Kaynak:'Disappearance of elephants, giraffes causes ecological chain reaction', (mongabay.com), Çev: Tuba Ünal, 10/1/2008