Volkanik "Hayber Bölgesi": Sönmüş Bir Gezegen Gibi

Yandaki fotoğrafın, hangi uzay aracı tarafından çekildiğini; en azından hangi gezegene ait olduğunu, tahmin edebiliyor musunuz? Bu kraterli yapıdan ötürü, ilk bakışta akla Mars geliyor. Ancak renkler "Kızıl Gezegen"le yeterince uyumlu değil. Merkür ya da Ay olabilir mi?

Hayır, bu görüntü Dünya'ya ait! Fakat beyaz bölgeler kar değil; kraterler de, çarpma krateri değil, volkanik krater. Görüntünün alındığı araç da Uluslarası Uzay İstasyonu (UUİ). Bu fotoğraf, istasyondaki astronotlar tarafından, "Dünya Gözlemevi" programı için en son çekilenlerden birisi.

NASA'nın "Astronotların Dünya'ya Açılan Penceresi" (The Gatevvay to Astronaut Photograhy of Earth) diyebileceğimiz web sayfası (http://eol.jsc.nasa.gov/), gezegenimizin inanılmaz boyutlara varan bir fotoğraf arşivini barındırıyor. 1960'ların başındaki Merkür çalışmalarından bu yana astronotlar, Dünya'nın fotoğrafları çekiyorlar.

7 Nisan 2008 itibariyle, söz konusu web sitesinde; 315 923'ü UUİ'den çekilmiş olan; 759 527 adet Dünya fotoğrafı bulunuyor. Bu siteyi ziyaret ettiğinizde, her görüntüye ait detaylı bilgiyi bulabileceğiniz gibi, coğrafya bilginizi sınayabileceğiniz; "acaba burası Dünya'nın neresi?" sorusuna da cevap verebilirsiniz.

Fotoğraflarda görülen yer, ise Arap Yarımadası'ndaki 14,000 kilometrekarelik Harrat Khaybar volkanik bölgesi. Beş milyon yıllık bir sürede, 100 kilometrelik bir alana yayılan püskürmeler sonucu oluşmuş. Bölgedeki en son faaliyet; 600-700 yılları arasında gözlenmiş. Çok çeşitli volkanik kaya formlarına ve ilginç yüzey şekillerine sahip bölgedeki koyu renkler; sıvı bazalt lav akışlarının, beyaz kısımlar; kum ve çöküntülerle biriken alüvyonun sonucu. En son volkanik patlamadan geriye kalanlarsa, lav bacaları ve çukurları.

Güncelleme: 10/05/2008
Kaynak: universetoday.com, (Muzaffer Özgüleş, Bilim ve Teknik, Mayıs 2008)

Yaklaşansaat:

Hayber, Medine-Suriye yolu üzerinde bulunan eski bir ticaret ve ziraat merkezidir. Harrat Hayber bölgesi, Medine'nin yaklaşık 150 km kadar kuzeyinde bulunan ve denizden 850-1000 metre yükseklikte; etrafı volkanik oluşumlarla çevrili, geniş bir vadidir. Hz.Muhammed(s.a.v.) döneminde, Yahûdilerin oturduğu yerleşim merkeziydi.

Hayber, Yahûdi dilinde, kale demektir. Burası, Peygamberimiz(s.a.v.) zamanında, Hayber Kalesiyle meşhurdu. Yahudiler, kalelerine çok güveniyorlardı. Aynı zamanda hurma ve tahil merkezi olan Hayber'i, Peygamberimiz(s.a.v.), hicri 7. yılda fethetti. Hayber savaşında, Hz.Ali'nin kahramanlıkları ve Yahudilerin, Peygamberimiz(s.a.v.)i zehirlemeye çalışmaları yanında; ilginç olaylar cereyan etmiştir.