Tohum Deposu: "İnsanlığın Sigorta Poliçesi"

Svalbard küresel tohum deposu'nun resmi açılışı, 26 Şubat 2008'de yapıldı. Bu tohum deposu, Dünya'nın bir çok yerinden toplanan tohum örneklerini korumak amacıyla, kuzey buz denizindeki Arktik dağda inşa edildi.

Neredeyse hiçbir şey yetişmeyen Svalbard takım adasındaki buzdağı, 1000 fit yüksekliğinde. Buraya en yakın ağaç, 600 mil güneyde yetişiyor. Güneş, yılda 4 ay bile yüzünü göstermiyor. Ancak, bu donmuş verimsiz kutup bölgesi, şimdilerde, insanoğlunun gelecekteki besin ihtiyacını karşılaması için, bir umut kapısı oldu.

KÜRESEL TOHUM DEPOSU: SON SAVUNMA HATTI

Svalbard takımadasına yapılan bu devasa tesis; buğday, pirinç, mısır gibi gezegendeki her çeşit tarımsal ürünün tohumlarına evsahipliği yapıyor. Amaç, herhangi bir küresel felaket esnasında, onları korumak. Projenin arkasındaki beyin ve Küresel Ürün Çeşitliliği Merkez (GDTC) yöneticisi Cary Fowler Deponun önemini şöyle açıklıyor:

"Küresel tohum deposu, tarımsal çeşitliliğimizin yok olmasına engel olmak için, en son savunma hattı. Gerçek şu ki; insanlar, dinazorların soyunun tükendiğinden haberdar, ancak ne yazık ki pek çok kimse, tarımsal ürün çeşitliliğinde kitlesel bir yok oluş ile karşı karşıya kaldığımızın farkında bile değil. Depolanan ürün çeşitliliği, besin ihtiyacımızın karşılanması açısından hayati önem taşıyor. Bizim bu depoya ihtiyacımız var. Çünkü tarımın, iklim değişimine, zararlı böceklere, hastalıklara, kuraklığa karşı adaptasyonunu sağlamak ve çiftçilere yardım elini uzatmak zorundayız."

YENİ İKLİM KOŞULLARI: BİTKİLERİ ZORLAR

58 yaşındaki bilim adamı Fowler, 1840 yılında kuzey Avrupa'da patetes ürünlerini tahrip eden ve İrlanda'yı açlık sınırına getiren bitki hastalığına işaret ederek;

"Şayet biz, aynı tip buğday yetiştirirsek, bu durumda herhangi bir hastalık buğdayı kolayca yok edebilir. Bu daha öncede gerçekleşti. Koruma altına alınan ürün çeşitliliği, küresel ısınma ile giderek karmaşık hal kazanacak. Bu tohum saklama deposu, tarım sistemi için atılan en büyük adım. Çünkü, küresel ısınma sonucunda yeni iklim koşulları oluşacağından, bitkiler bu koşullara öncekinden daha hızlı uyum sağlamak zorunda kalacak. Gelecek 20 yıl içinde çok çeşitli tarımsal ürüne ihtiyaç duyacak kadar küresel ısınmanın somut etkilerine maruz kalacağız. Elimizden geldiği kadar çok uyum sağlayacak ürün çeşidine ihtiyacımız var" dedi.

YAKLAŞANSAAT DEPOSU

Gezegenin ürünlerini korumak adına, Longyeare bakan bir dağın içine, 2000 kişilik bir ekip tarafından, devasa soğutucu inşa edildi. Açılışı yapılan soğutucu, Kıyamet Deposu olarak isimlendirildi. Küresel depo, beton ve çelikten yapılmış, 3 kola ayrılan dar bir girişe sahip. Tohumlar, çimlenmeyi önlemek için -18 ºC'de saklanacak. Ayrıca tohumlar, hava ve nemden koruma amaçlı, polietilen ve alüminyumdan oluşan, gri kılılıflar içerisine konulacak. Bu  kılıflar ise, içi 400 kılıf alan oluklu plastik kutularda saklanacak. Nihayet bu kutular, metal raflara kaldırılacak. Fowler, Svalbard küresel tohum deposu ile ilgili şunları söylüyor:

"Svalbard tohum deposu, Dünya'daki ilk tohum bankası değil. Dünya çapında en az 1500 tohum bankası var. Ancak, mevcut tohum bankalarından bazısı korunaklı değil. Bu anlamda, Dünya'da güvenliği sağlanmış tek bir tohum deposu olduğunu sanmıyorum. Hiçbiri uzun vadeli bir bütçeye sahip değil. Pek çoğu da, Dünya'da tehlikeye açık bölgelerde konumlanmış durumda. Aslında, tohum bankalarının hepsi yangın, doğal afet gibi belirli riskler altında. Örneğin, Irak ve Afganistan'daki tohum bankaları yağmalandı ve tahrip edildi. İki yıl önce, Filipin Ulusal Bitki Genetik Araştırma Laboratuvarı'ndaki çoğu tohum koleksiyonları, tayfun sırasında yok oldu.

BU KÜRESEL TOHUM DEPOSU: SİGORTA POLİÇESİDİR

Bütün bu problemlere dikkat çekersek, yedek bir tohum bankası gerekliydi. Bu amaç için, Svalbard seçildi. Çünkü, oradaki iklim koşulları, tohumları sürekli olarak soğuk bir ortamda tutmaya elverişli. Ayrıca, adalar izole olduğu için, Dünya'daki pek çok problemden de oldukça uzak. Tohum deposu için buradan daha iyi bir yer düşünemiyorum."

Svalbard küresel tohum deposunun faaliyete geçmesi ile Dünya'nın besin ihtiyacı biraz olsun güvence altına alınmış oldu. Fowler'e göre bu depo; Dünya'daki en değerli doğal kaynakları açısından bir sigorta poliçesidir."   

Güncelleme: 25/03/2008
Kaynak: "Svalbard's Giant Cold Store", guardian.co.uk. Çev: Dr. Erman Gündoğdu, 26/02/2008.