Yarasaların Pusulası: Vücutlarındaki "Manyetik Madde"

Yarasa

Yarasalar, pek çok insanın, en sevdiği hayvanlar listesinde olmayabilir. Ancak bu tür, tam bir manyetizmaya sahip.

Leeds ve Princeton Üniversiteleri'nden bir grup araştırmacı, yarasaların, vücutlarında bulunan manyetik özellikli bir maddeyi kullandıklarını keşfettiler. Manyetit olarak isimlendirilen bu madde, yarasaların yolunu bulmasında, doğal pusula görevi yapmaktadır.

Leeds Biyolojik Bilimler Fakültesi'nden, Dr. Richard Holland ve Princeton Üniversitesi'nden, Prof. Dr. Martin Wikelski; Büyük Kahverengi Yarasaları farklı gruplara ayırarak, yönleriyle ilgili bir çalışma yaptı. Bu çalışmada, yarasalara, farklı manyetik titreşimler verildikten sonra, barınaklarının 20 km. kuzeyinden serbest bırakıldılar.

2006 yılında, Dr. Holland ve ekibi, yarasaların hareketleri sırasında, Dünya'nın manyetik alanını kullandığını keşfetmişti. Ancak, şimdiye kadar yarasaların, bu manyetik alanı, nasıl algılayabildikleri bilinmiyordu. Çalışmada, Büyük Kahverengi Yarasalar, Dünya'nın manyetik alanından, 5000 kez daha güçlü bir manyetik titreşime tabi tutuldular. Ancak manyetik alanın yönü, Dünya'nınkisiyle farklı doğrultudaydı. Dr. Holland, çalışmalarını şöyle özetliyor:

"Üç yarasa grubu belirledik. Birinci grup, Dünya'nınkiyle farklı yönlü bir manyetik titreşime tabi tutuldu. Kontrol grubu olan ikinci grup, hiçbir şekilde titreşime maruz kalmadı. Üçüncü grup ise, Dünya'nın manyetik alanıyla aynı yönlü bir titreşime tabi tutuldu.

"Bu gruplar sayesinde, yarasalardaki davranış değişikliklerinin; manyetik alanın yönünden mi yoksa şiddetinden mi kaynaklandığını anlayabilecektik. Aynı zamanda da bu deney bize, bu iki etkenden hangisinin manyetit üzerinde etkili olduğunu gösterecekti. Titreşim verilmeyen kontrol grubu, normal bir şekilde yollarını buldu. Üçüncü grupta, aynı şekilde yuvalarına ulaşabildiler. Farklı yönde titreşim verilen birinci gruptan, yarısı evlerini bulurken, diğer yarısı zıt yöne doğru uçtu." Dr. Holland bu sonuçla ilgili şunları söylüyor:

"Bu sonuçlar bize, yarasaların, yönlerini belirleyenin hücrelerinde yerleşik manyetit olduğunu gösterdi. Bizde yarasaların bir iç pusula gibi kullandıkları manyetiti, kuzeyden güneye doğru değiştirdik. Ancak yarasaların, sadece yarısının bu işlemden etkilenme sebebi; muhtemelen titreşimin etkisini engellemek için başka bir mekanizmaya sahip olmalarıdır. Çünkü bazı yarasalar, titreşimi etkisiz hale getirebildiler."

Güncelleme: 18/03/2008
Kaynak: "Bats Use Magnetic Substance As Internal Compass To Help Them Navigate", sciencedaily, Çev. Şerife Bayraktar, 27/02/2008.