Şiddetli Fırtına Bulutları: Doğal CERN
Japon fizikçiler, fırtına bulutlarının,
yüksek enerjili parçacık hızlandırıcılara benzer işlev görebildiklerini kanıtladılar.
Yeryüzünde, oldukça pahalı parçacık
hızlandırıcılarında, elektrik yükü taşıyan atomaltı parçacıklar, güçlü
süper iletken mıknatıslarca
yönlendirilerek, kafa kafaya
çarpıştırılıyor. Ve bu çarpışmanın
yarattığı büyük enerjinin oluşturduğu
parçacıklar incelenerek; evrenin işleyişi, maddenin temel yapısı ve özellikleri, anlaşılmaya çalışılıyor.
Bu milyarlarca dolarlık yatırımlarla yapılan parçacık fiziği deneyleri, fırtına bulutlarında doğal olarak yaşanıyor. Özetle şiddetli fırtınalar, adeta CERN olarak faaliyet gösteriyor.
Japon araştırmacılar, bir nükleer
reaktör tesisindeki radyasyon detektör
sistemini kullanarak; şidetli bir fırtına sonrasında, 40 saniye süren bir gama
ışınımı belirlediler. Işınımdaki enerji dalgalarını inceleyen ekibin
vardığı sonuç; bulut içindeki yüksek
voltajla, olağanüstü düzeylere kadar hızlanan elektronlar, aniden
yavaşladıklarında "bremsstrahlung" yayıyorlar. Fizik diline
Almanca'daki Fren(bremse) ve ışınım(strahlung) sözcüklerinin
birleştirilmesiyle giren ve "frenleme ışınımı" anlamına gelen
bremsstrahlung, negatif elektrik yüklü
elektronların, bulut içindeki öteki
yüklü parçacıklarca yavaşlatılmasıyla
ortaya çıkıyor.
Güncelleme: 09/03/2008
Kaynak: Physics World, (Bilim ve Teknik, Mart 2007) |