Şiddetli Fırtına Bulutları: Doğal CERN

Japon fizikçiler, fırtına bulutlarının, yüksek enerjili parçacık hızlandırıcılara benzer işlev görebildiklerini kanıtladılar.

Yeryüzünde, oldukça pahalı parçacık hızlandırıcılarında, elektrik yükü taşıyan atomaltı parçacıklar, güçlü süper iletken mıknatıslarca yönlendirilerek, kafa kafaya çarpıştırılıyor. Ve bu çarpışmanın yarattığı büyük enerjinin oluşturduğu parçacıklar incelenerek; evrenin işleyişi, maddenin temel yapısı ve özellikleri, anlaşılmaya çalışılıyor.

Bu milyarlarca dolarlık yatırımlarla yapılan parçacık fiziği deneyleri, fırtına bulutlarında doğal olarak yaşanıyor. Özetle şiddetli fırtınalar, adeta CERN olarak faaliyet gösteriyor.

Japon araştırmacılar, bir nükleer reaktör tesisindeki radyasyon detektör sistemini kullanarak; şidetli bir fırtına sonrasında, 40 saniye süren bir gama ışınımı belirlediler. Işınımdaki enerji dalgalarını inceleyen ekibin vardığı sonuç; bulut içindeki yüksek voltajla, olağanüstü düzeylere kadar hızlanan elektronlar, aniden yavaşladıklarında "bremsstrahlung" yayıyorlar. Fizik diline Almanca'daki Fren(bremse) ve ışınım(strahlung) sözcüklerinin birleştirilmesiyle giren ve "frenleme ışınımı" anlamına gelen bremsstrahlung, negatif elektrik yüklü elektronların, bulut içindeki öteki yüklü parçacıklarca yavaşlatılmasıyla ortaya çıkıyor.

Güncelleme: 09/03/2008
Kaynak: Physics World, (Bilim ve Teknik, Mart 2007)