İnsan Sağlığı İçin: Altın Yiyecek "Yoğurt"

Yoğurt, yalnızca bütün yıl boyunca bulunan çabuk, kolay ve besleyici bir aperatif değildir. Araştırmacılar, yoğurt ve kefir gibi mayalanmış diğer süt ürünlerinin tüketildiği bazı yerlerde rastlandığı gibi; süt ve yoğurdun sağlıklı bir yaşama çok büyük katkılar sağlayabileceğini gösteren kanıtlar buldular. Bakteri kültürlerinin, süte katılmasıyla, sütteki şekerin ve laktozun, laktik aside dönüştüğü yoğurt, bu sayede o ekşimsi tadına da kavuşmuş olur.

İngilizcesi de "yogurt" olan ve Türkçe'den geçen bu kavram; "yoğurmak" kelimesinden gelmektedir. Şimdi araştırmacıların, "birçok denek insan ve yıllar süren araştırmalar sonucu" ulaştığı; "yoğurdun, faydaları"na değinelim:

YOĞURTTA SAĞLIĞI DESTEKLEYEN: "ON BESİN"

En yüksek nitelikli yiyeceğimiz yoğurt, çok iyi bir kalsiyum, fosfor, riboflavin(B2) ve iyot kaynağıdır. Aynı zamanda incelemelerimiz sonucunda yoğurdun, iyi bir B12 vitamini, pantotenik asit(B5), çinko, potasyum, protein ve molibden kaynağı olduğu ortaya çıktı. Bu "on besin"; yoğurdu sağlığı destekleyici bir yiyecek haline getiriyor. Yoğurt hakkındaki en ilginç bilgilerden biri ise, onun "canlı bakteri" içerme potansiyelidir.

YOĞURT: "BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ" GÜÇLENDİRİR

Üstün kalite yoğurt, sağlık için bir sürü yararlar sağlayan canlı bakterileri içerir. Canlı bakteri kültürlerini içeren yoğurt, daha uzun yaşamanıza yardımcı olabilir ve bağışıklık sisteminizi güçlendirir.Araştırmalar şunu gösterdi; artan yoğurt tüketimi, özellikle yaşlılardaki gibi bağışıklık sistemi bozuk olanlarda, bağışıklıkla ilgili rahatsızlıklara karşı direnci artırır ve bağışıklığı geliştirebilir.

Bir araştırmayla beş yıl boyunca 162 yaşlı insan izlendi. Haftada üç kereden daha fazla yoğurt ve süt tüketen kimselerdeki ölüm oranı,  haftada bir kereden daha az yoğurt ve diğer süt ürünleri tüketenlerin ölüm oranından %38 daha azdı. Yoğurt yemek, vajinal mantar enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olabilir. Bir araştırmada, sürekli mantar enfeksiyonu olan kadınlar 6 ay boyunca; günlük 8 ons(224gr) yoğurt yediler. Araştırmacılar bu kadınlarda; enfeksiyonların üç misli azaldığını bildirdi.

YOĞURT: ENFEKSİYONLARDAN KORUR, HÜCRESEL BAĞIŞIKLIĞI UYARIR

İyi bakteri türü olan Lactobacillus casei, yoğurt ve kefir gibi yiyeceklerde bulunur. "Journal of Nutrition"da yayınlanan, hayvanlarda yapılmış bir araştırmaya göre; bu bakteri, zatürreeyle savaşma yeteneği ve bağışıklık tepkisini önemli bir şekilde geliştiriyor. İnsanlarda yapılan bir araştırmada, günlük bir porsiyon probiyotikçe zengin yoğurt tüketmenin, enfeksiyonlardan korumak için vücudumuzu desteklediğini doğruladı.

Yaşları 22 ile 29 arsında değişen 33 sağlıklı kadınla yapılan bir araştırmaya göre; günlük yoğurt tüketimi-hem geleneksel hem de probiyotik yoğurt- hücresel bağışıklığı uyarıyor. Hücresel Bağışıklık: Bağışıklık sistemimizin birinci savunma hattıDIR. Özel beyaz hücreler içeren  hücresel bağışıklık; parazit, mantar ve virüs enfeksiyonlarına karşı vücudumuzun başlıca koruyucusu olarak hizmet veriyor. Hücresel bağışıklık, kanser gelişimini önlemede de kritik bir öneme sahiptir.

YOĞURT: LDL'Yİ DÜŞÜRÜP, HDL'Yİ YÜKSELTİYOR

Gönüllü olan kadınlarda yapılan bir araştırmaya göre, günlük 3 ons(100gr) probiyotik yoğurt tüketimi, kötü kolestrolü(LDL)düşürüp, iyi kolestrolü(HDL) yükselterek; önemli bir şekilde kolestrol profilini iyileştirdi. Probiyotik yoğurt tüketen kadınlarda, yalnızca LDL düşmedi aynı zamanda  HDL'leri de oldukça yükseldi.Geleneksel yoğurt tüketen kadınlarda, da HDL'nin yükselmesine karşın, LDL'de önemli bir düşüş gözlendi.

YOĞURT: KİLO VERMEYİ SAĞLIYOR

Kalsiyumca zengin yiyecek tüketimi ile vücut yağı arasında negatif bir korelasyon bulundu. Her 300 gramlık Kalsiyum tüketimi çocuklarda 1 kilo , yetişkinlerde ise 2.5-3 kilo yağ azalmasıyla ilişkilendirildi. Ayrıca obeziteyi(şişmanlığı) 70% e varan oranlarda düşürebileceği belirtildi.
Bu konuda yapılan bir çok deney ve test sonucu ise şöyle özetlenebilir: Eğer kilo kaybetmek istiyorsanız, daha fazla kalsiyumca zengin yiyecekler yiyin. Özellikle düşük yağlı süt ürünleri; inek sütü, yoğurt ve kefir, gerçekten yardımcı olabilir.

Deneyde 16 obez 3 aylık bir diyetle beraber günde 3 kez yoğurt yediler, kalan 18 obez ise 3 ay boyunca aynı diyeti yapmasına rağmen ya çok az miktarlarda ya da hiç yoğurt ve mayalı gıda tüketmediler. Sonuçta, yoğurt yiyen 16 obezin, yaklaşık 70% oranında daha fazla yağ kaybettikleri gözlendi.

YOĞURT: KEMİK-KIKIRDAK YAPICI HÜCRELERİ ÇOĞALTIR

Yoğurdun faydaları Kalsiyum ile sınırlı değildir. Demir bağlayıcı protein olan Laktoferrin içeren inek sütü, kefir ve yoğurt gibi mayalanmış süt ürünleri, kemik yapıcı hücrelerin etkinliğini ve büyümesini arttırır. Laktoferrin, yalnızca kemik yapıcı hücrelerin ayrışmasını arttırmaz, aynı zamanda bu hücrelerin ölümündeki oranı %50-70 kadar azaltır. Ayrıca osteoklast oluşumunu azaltır. Osteoklast, kemiklerin kırılmasından sorumlu hücrelerdir. Böylece osteoporozu geriye çevirmeye veya engellemeye yardımcı olur. Bir de laktoferrin, kıkırdak yapan hücreleri çoğaltır. Sonuç olarak kemik yapımı için, laktoferrinin etkilerinin bulunmasından bu yana; süt ve yoğurt tüketmek isabetli bir beslenme tarzıdır.

YOĞURT: "KALSİYUM DESTEKLEYİCİLER"DEN DAHA İYİDİR

Ergenlik çağında hızlı gelişen genç kızların, yoğurt gibi süt ürünlerinden  alması; kemik yapımı için kalsiyum destekleyicileri almasından daha iyidir.

Araştırmacılar, 10-12 yaşlarında 195 sağlıklı kızı, 4 gruba ayırdı. Birinci gruba destekleyici kalsiyum(1,000 mg) ve vitamin D3, ikinci gruba, yalnızca destekleyici kalsiyum(1,000 mg) verildi. Üçüncü grup her gün 1,000 mg kalsiyumu karşılayan peynir yedi. Dördüncü gruba plasebo(ilaçmış gibi verilen fonksiyonsuz madde) verildi.
Araştırma sonunda, kalsiyumlarını peynirden alan kızların, tüm vücut kemik mineral yoğunluğu ve kaval kemiğinin kortikal yoğunluğu diğer gruptaki kızlarınkinden daha yüksekti.

KİREÇLENMEYE KARŞI: YOĞURT

İsrailli araştırmacılar, yoğurtta bulunan Probiyotik bir bakteri olan Lactobacillus'un, kireçlenmede dikkate değer önleyici ve iyileştirici etkileri olduğunu söylüyor.Lactobacillus'un iltihaplı bağırsak bozuklukları gibi diğer iltihaplı hastalıklarda faydaları kanıtlanmıştı. Araştırmacılar, onun kireçlenmeden dolayı oluşan iltihaplanmayı da azaltabileceğini düşünüyor.

YOĞURT: ÜLSERE KARŞI

"American Journal of Clinical Nutrition"da yayınlanan bir çalışmaya göre; en çok "ülser"den sorumlu bakteri; Helicobater pylorinin faaliyeti, yoğurtla durabilir.

6 haftalık bu çalışmaya helicobater pylori bulaşmış gönüllü 48 yetişkin katıldı. Bu kimseler haftada iki kez yemekten sonra Lactobaciullus acidophilus ve Bifidobacterium lactis probiyotik bakterisi içeren yoğurt yediler. 11 kişi de plasebo sütü aldılar. Probiyotikleri içeren yoğurt alanlarda, Helicobater pylorinin faaliyeti, etkili bir biçimde durdurulmuştu.

YAĞLI YOĞURT: "KALIN BAĞIRSAK KANSERİ"NE KARŞI

Az yağlı yoğurdun faydalarına odaklanmamıza rağmen; "American Journal of Clinical Nutrition"da yayınlanan bir araştırmaya göre, tam yağlı yoğurt ve tam yağlı süt, kefir, peynir, kaymak, krema ve tereyağ gibi diğer tam yağlı süt ürünleri, önemli bir şekilde kalın bağırsak kanser riskini azaltabilir. 

YOĞURT: AĞIZ-DİŞ SAĞLIĞI İÇİN YARARLIDIR

Günde iki kez 90 gr yoğurt tüketmek, yalnızca nefesin kötü kokmasından sorumlu uçucu sülfür bileşiklerini ve hidrojen sülfür seviyesini düşürmüyor, aynı zamanda dili örten bakteriyi yok edebilir ve dişte plaka oluşumunu, diş çürüklerini ve diş eti iltihabı riskini azaltabilir.

Referanslar:
1) Baharav E, Mor F, Halpern M, Weinberger A. Lactobacillus GG Bacteria Ameliorate Arthritis in Lewis Rats. J Nutr. 2004 Aug;134(8):1964-1969. PMID:15284384.
2) Borrego F, Robertson MJ, Ritz J, Pena J, Solana R. CD69 is a stimulatory receptor for natural killer cell and its cytotoxic effect is blocked by CD94 inhibitory receptor. Immunology. 1999 May;97(1):159-65. PMID:10447727.
3) Cheng S, Lyytikainen A, Kroger H, Lamberg-Allardt C, Alen M, Koistinen A, Wang QJ, Suuriniemi M, Suominen H, Mahonen A, Nicholson PH, Ivaska KK, Korpela R, Ohlsson C, Vaananen KH, Tylavsky F. Effects of calcium, dairy product, and vitamin D supplementation on bone mass accrual and body composition in 10-12-y-old girls: a 2-y randomized trial. Am J Clin Nutr. 2005 Nov;82(5):1115-26. PMID:16280447.
4) Ciampa L. Consumer groups seek to ban growth hormone for dairy cows. Linda Ciampa CNN.com. June 15, 1999.
5) Cornish J, Callon KE, Naot D, Palmano KP, Banovic T, Bava U, Watson M, Lin JM, Tong PC, Chen Q, Chan VA, Reid HE, Fazzalari N, Baker HM, Baker EN, Haggarty NW, Grey AB, Reid IR. Lactoferrin is a potent regulator of bone cell activity and increases bone formationin vivo. Endocrinology. 2004 Sep;145(9):4366-74. PMID:15166119.
6) Ensminger AH, Esminger M. K. J. e. al. Food for Health: A Nutrition Encyclopedia. Clovis, California: Pegus Press; 1986. PMID:15210.
7) Fabian E, Elmadfa I. Influence of daily consumption of probiotic and conventional yoghurt on the plasma lipid profile in young healthy women. Ann Nutr Metab. 2006;50(4):387-93. Epub 2006 Jun 30 . PMID:16816529.
8) Fortes C, Forastiere F, Farchi S, et al. Diet and overall survival in a cohort of very elderly people. Epidemiology 2000 Jul;11(4):440-5 2000.
9) Gill HS, Rutherfurd KJ, Cross ML. Enhancement of immunity in the elderly by dietary supplementation with probiotic Bifidobacterium lactis HN019. Am J Clin Nutr 2001 Dec 74;74(6):833-9 2001.
10) Gunther CW, Lyle RM, Legowski PA, James JM, McCabe LD, McCabe GP, Peacock M, Teegarden D. Fat oxidation and its relation to serum parathyroid hormone in young women enrolled in a 1-y dairy calcium intervention. Am J Clin Nutr. 2005 Dec;82(6):1228-34. PMID:16332655.
11) Heaney RP, Davies KM, Barger-Lux MJ. Calcium and weight: clinical studies. J Am Coll Nutr. 2002 Apr; 21(2): 152S-155S.
12) Hilton E, Isenberg HD, Alperstein P, et al. Ingestion of yogurt containing Lactobacillus acidophilus as prophylaxis for candidal vaginitis. Ann Intern Med 1992 Mar 1;116(5):353-7 1992.
13) Hojo K, Ohshima T, Yashima A, Gomi K, Maeda N. Effects of Yoghurt on the Human Oral Microbiota and Halitosis. Paper presented at the 83rd General Session, International Association for Dental Research, Baltimore, MD, March 10, 2005.
14) Larsson SC, Bergkvist L, Wolk A. High fat dairy food and conjugated linoleic acide intakes in relation to colorectal cancer incidence in the Swedish Mammography Cohort. Am J Clin Nutr. 2005 Oct;82(4):894-900. PMID:16210722.
15) Meydani SN, Ha WK. Immunologic effects of yogurt. Am J Clin Nutr 2000 Apr;71(4):861-72 2000. 16) Meyer AL, Micksche M, Herbacek I, Elmadfa I. Daily intake of probiotic as well as conventional yogurt has a stimulating effect on cellular immunity in young healthy women. Ann Nutr Metab. 2006;50(3):282-9. Epub 2006 Feb 23. PMID:16508257.
17) Skinner JD, Bounds W, Carruth BR, Ziegler P. Longitudinal calcium intake is negatively related to children's body fat indexes. J Am Diet Assoc. 2003 Dec;103(12):1626-31.
18) Villena J, Racedo S, Aguero G, Bru E, Medina M, Alvarez S. Lactobacillus casei Improves Resistance to Pneumococcal Respiratory Infection in Malnourished Mice. J Nutr. 2005 Jun;135(6):1462-9. PMID:15930453.
19) Wang K, Li S, Liu C, Perug D, Su Y, Wu D, Jan C, Lai C, Wang T, Wang W. Effect of ingesting Lactobacillus- and Bifidobacterium-containing yogurt in subjects with colonized Helicobacter pylori. Am J Clin Nutr. 2004 Sep;80(3):737-41. PMID:15321816.
20) Wood, Rebecca. The Whole Foods Encyclopedia. New York, NY: Prentice-Hall Press; 1988. PMID:15220.
21) Zemel M, Richards J, Mathis S, Milstead A, Gebhardt L, Silva E. Dairy augmentation of total and central fat loss in obese subjects. Int J Obesity 2005 January;29:391-397. PMID:15672113.
22) Zemel MB, Thompson W, Milstead A, Morris K, Campbell P. Calcium and dairy acceleration of weight and fat loss during energy restriction in obese adults. Obes Res. 2004 Apr;12(4):582-90

Güncelleme: 07/11/2008
Kaynak: "Yogurt", whfoods, Çev. Şerife Bayraktar, yaklasansaat.com