Bilgisayar Modelleri: "Buzulların Birkaç Yılda Eriyeceğini Gösteriyor!"

Arktik Denizi, günbatımı

Bilim adamlarına göre, Kuzey Kutbu'nda, tahminlerin aksine; önümüzdeki 60 yılda değil, 5 yıl içinde hiç buz kalmayabilir.

Geçtiğimiz  haftalarda, Kuzey Kutbu'ndaki buzullar, daha önce hiç görülmemiş oranda eridi. Bu nedenle, ileri gelen bilim adamları, 2013'te Kuzey Kutbu'nda hiç buz kalmayabileceği konusunda uyarıyorlar. Elde edilen uydu görüntüleri, Alaska'da Beaufort Denizi'ndeki fırtınaların, Kuzey Kutbu'na sıcak havayı getirmeye başladıkları, son birkaç günden beri, buz kütlelerinin dramatik bir biçimde çözülmeye başladığını gösteriyor.

Sonuç olarak, bilim adamlarına göre; Kuzey Kutbu'ndaki deniz buzullarının yok oluşu, geçtiğimiz yılın rekor kaybını da geçebilir. Küresel ısınmanın, Kuzey Kutbu'nda etkisini iyice arttırdığı 2007 yazı boyunca, 1 milyon kilometrekareden fazla buzul alan eridi. Üstelik böyle bir yıkım, bu sene tekrarlanabilir ya da daha şiddetli gerçekleşebilir. "Kolorado'da ki Amerikan Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi"nden Mark Serreze şöyle diyor:

ARKTİK BUZULLARININ: KORKUNÇ KAYBI

"Ortada 2007 ve bu yıl arasında buzul erimesi konusunda başa baş bir yarış var. Bizler, Arktik buzulları, geçen yılki benzeri yaşanmamış erimeden sonra tekrardan buzul örtüsünü oluşturabilir diye düşünüyorduk. Ve gerçekten de geçen ay, durum hiç de kötü değildi. Buzul örtüsü dikkate değer bir biçimde normal seviyesinin altındaydı. Ancak en azından bu durum, geçen yılki şartlara bağlı olarak oluşmuştu. Ama "Beaufort Denizi fırtınaları", aşırı derecede buz kaybını tetikledi. Öyle görünüyor ki,  2007 veya 2008 yılı, Arktik buzulları açısından kayıtlara geçen en kötü yıl olacak. Biz bu durumun farkına, ancak Eylülün ortalarında buzul örtüsünün minimum seviyesine düşmesinden sonra varacağız."

Arktik buzullarının korkutucu derecede kaybı, meteorolojik, çevresel ve ekolojik manada çok önemli ipuçları içermektedir. Bölge, kuzey yarıkürenin iklimi üzerinde kuvvetli bir etkiye sahip olan dev bir buzdolabı işlevi görür. Onun soğutucu etkisi olmadan, hava olayları olumsuz yönde bozulacak. Bu olaylara Britanya'yı kasıp kavuracak fırtınalar da dahil.

BUZULLAR, GÜNEŞ RADYASONUNU YANSITAMIYOR: "GEZEGEN ISINIYOR"

Aynı zamanda deniz buzullarını avlanma ve barınma amacıyla kullanan kutup ayıları ve foklar gibi bazı canlılar da, büyük tehlikeyle karşı karşıyalar. Benzer olarak, kıyılar da artık buzun önlediği, dalgaların zararlarına maruz kalacak ve şu sıralar Alaska'da yaşandığı gibi erozyon tehlikesi altında kalacak.
Diğer çevresel değişimler de peşi sıra geleceğe benziyor. Deniz, buzu desteklemediğinde, karada oluşan buz ve buzullar, okyanusa düşebilir ve dünya çapında deniz seviyelerini yükseltebilir. Bu da Bangladeş ve Pasifik'teki birçok ada gibi düşük rakımlı bazı bölgeleri tehdit edebilir. Bunlara ek olarak, Kuzey Kutbu'ndaki yansıtma görevi yüklenen buzulların yok oluşu, Güneş'ten gelen radyasyonun, uzaya geri döndürülememiş olması demektir. Bu da radyasyonun gezegeni daha da fazla ısıtması anlamına gelir.

Bilim adamlarını gerçekten tedirgin eden mesele, Dünya'nın küresel ısınmanın etkilerine karşı en hassas ve kırılgan bölgesi olan Kuzey Kutbu'nda, neler olduğunu kesin olarak tahmin edememeleridir. Cambridge Üniversitesi'nden Prof. Peter Wadhams, şu dramatik itiraflarda bulunuyor:

Arktik Denizi

BUZ ÖRTÜSÜ, 2070'E KADAR KALIR SANIYORDUK: "YANILDIK!"

"Biz iklim değişikliği ile ilgili olarak, ilk defa bilgisayarlı modellerle çalıştığımız zaman, Kuzey Kutbu'ndaki yaz dönemi buz örtüsünün, 2070 yıllarına kadar yok olmayacağını düşünüyorduk. Şurası açık ki, Arktik buzulları sürekli artan oranlarda yok olduğu için, bu hale gelene kadar buz örtüsünün ne kadar inceldiğini anlayamadık. Her birkaç yılda bir, önceki tahminlerimizi yeniden gözden geçirmek zorundayız. Şimdi ise, en detaylı bilgisayar modellemeleri, Arktik yaz buzullarının, sadece birkaç yıl içinde tükeneceğini ileri sürüyor. Ve bu, bizim geçen hafta gördüğümüzü de destekler nitelikte. Benim fikrime göre de, bu varsayım muhtemelen doğrudur."

Buz örtüsü ile ilgili yapılan bilgisayar çalışmalarının en önemlilerinden biri, Kaliforniya'daki Deniz İhtisas Okulundan Prof. Wieslaw Maslowski tarafından birkaç ay önce gerçekleştirildi. Amerikan Deniz Kuvvetleri'nin süper bilgisayarlarını kullanarak yaptığı çalışmada, o ve ekibi, 2013 yılını gösteren bir tahmin ortaya koydu. Bu tahmine göre; Temmuzun ortası ve Eylülün ortası arasındaki zaman diliminde, sadece Grönland ve Kanada'nın kenarlarındaki bazı adaların üzerinde kalan az bir buz tabakası dışında, Kuzey Kutbu'nda hiç buz kalmayacak. Maslowski, bu konuda şu açıklamalarda bulunuyor:

KÜRESEL ISINMA: "BEKLEDİĞİMİZDEN HIZLI ARTIYOR"

"Arktik buzulları açısından 2007 veya 2008'den herhangi birisinin kayıtlara geçen en kötü yıl olmasının hiçbir önemi yok. Açıkça görülüyor ki, asıl can alıcı nokta buzun, kış boyunca örtüyü yenilemek için yeterince oluşmadığıdır. Ve buzul kütlesinin boyutuyla beraber buz inceliği konusundaki bu güncel tahminleri bir araya getirdiğinizde, çok net bir biçimde göreceksiniz ki Kuzey Kutbu beş yıl içerisinde, yaz mevsiminde tamamen buzsuz kalacak. Ve bu olduğunda çok önemli sonuçlar doğacak.

"Sorun şu ki, Kuzey Kutbu'ndaki deniz buzu, bizim yeni bilgisayar modellemeleri geliştirmemize ve orada neler olduğunu anlamamıza fırsat vermeden hızlı bir şekilde kayboluyor. Biz her zaman biliyoruz ki, yeryüzünde iklim değişikliğinden etkilenecek ilk bölge Kuzey Kutbu'dur. Hatta başka hiçbir şeyde buna benzer bir hız görülmez. Şu anda olan şey, küresel ısınmanın, bizden herhangi birinin beklediğinden çok daha erken gerçekleşiyor olmasıdır."

Güncelleme: 11/10/2008
Kaynak: Robin McKie, "Meltdown in The Arctic is Speeding Up", The Guardian, Çev. Furkan Kargıoğlu, yaklasansaat.com, 10/8/2008.