Karadeliklerin Sayısı Üç Kat Artıyor: Dev Karadelikler Ortaya Çıkıyor

Astronomlar yanlış teleskoplarla gözlem yaptıkları için, neredeyse üç karadelikten birini gözden kaçırıyorlar. Yeni bir çalışma, dev karadeliklerin, galaksi merkezlerindeki kalın toz ve gaz bulutlarının arkasına saklanabileceğini gösterdi.

Astronomlar, objeleri gizleyen kalın tabakadan sızan yüksek enerjili X ışınlarını gözlemlemeye başladıktan sonra karadeliklerin üzerindeki sır perdesini de aralamış oldular.

Astronomlar, her galaksinin merkezinde bir dev karadelik bulunduğunu iddia ederler. Samanyolu’nda da böyle bir karadelik olmasına rağmen, aktif şekilde maddeyi içine çekmez. Ancak araştırmacılar, milyonlarca galaksinin merkezindeki  karadeliğin çevresinde daireler çizip dönen, parlak parçacık disklerinin bulunduğunu biliyor. Ve bazen de simitçiden aldığımız ‘açma’ya benzer şekilli olan bu delikten, dönen(burgulu) manyetik kuvvetin etkisi nedeniyle iyon fışkırmaları geçekleşir. Böyle karadeliklere, aktif galaktik çekirdek (AGN) deniyor. Ancak astronomlar, toprak bazlı optik teleskoplar kullanılmadan önce, galaksilerden gelen büyük miktardaki X-ışınlarının aktif korlar olduğunu düşünmüyorlardı. Bilim adamları şimdi ise neden bu aktif korların tespit edilmekten kaçtıklarını anlamaya çalışıyorlar.

Uluslararası astronomlardan oluşan bu araştırma ekibi, X ışınlarına duyarlı olan Suzaku teleskoplarını kullandı. Böylece karadeliğin etrafındaki toz(tortu )diskinin, en yüksek enerjiye ulaşmış radyasyon hariç, deliğin tamamını örtüp gizlediğini keşfettiler. Karadeliklerin optik teleskoplarla saptanamamasının nedeni de buydu. Bununla birlikte araştırma ekibi, X ışınlarının kalın toz ve gaz bulutlarını delecek yeterli güce sahip olduğunu, 1 Ağustos tarihli Astrofizik Mektupları adlı bültende yayınladı.

Maryland, Greenbelt’te bulunan NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi ekibinden, astrofizikçi Richard Mushotzky, bu konuda şunları söyledi:

"Karadeliklerin nüfus sayımı bitmedi. Bunun sebebi, galaksi merkezlerindeki karanlığı delip geçecek doğru merceklerin olmayışıydı. Evrenin yapısını anlamamızı sağlayacak anahtar, aktif galaktik çekirdeklerdir. Eğer karadeliklerin, yıldızları nasıl içine höpürdeterek çektiğini anlayabilirsek, bunu karadeliğin kendisini anlamakta kullanabiliriz."

Mushotzky, karadeliklere, evrenin yapısını anlamada, anahtar rol vermesi çok isabetli. Çünkü, son bilgisayar simülasyonları, bu gün gördüğümüz parlak galaksi kümesinin oluşması için, karadeliklerin gerekli olduğunu göstermektedir. 

Güncelleme:05/09/07
Kaynak: Marissa Cevallos, "Black Holes Exposed", Science NowDaily News, Çev: Ayşegül Kesmez , yaklasansaat.com, 31 /07/ 2007.