“Örneksiz Yaratan Allah’tır”: Yarasalar’ın  Uçuş Modeli

Tadarida spp.(kuyruklu yarasa)

Southern California Üniversitesi’nde, uzay gemileri ve bunların teçhizatlarını imal eden sanayi dalı mühendisi olan Geoffrey Spedding’e göre:

“Yarasalar, yükselebilmeyi ve manevra yapabilmeyi, kuşlardan oldukça farklı bir yol izleyerek başarıyor. Bu yol, aerodinamikçilerin, canlıların uçuş modelleri için kullandıkları birçok ilkeye aykırı.”

Birçok enstitüden gelen bilim adamlarının oluşturduğu araştırma ekibi, yarasaların uçuşunun kuşların uçuşundan, özellikle çok küçük ölçümler yapıldığında ayrılabildiğini belirttiler. Bilim adamları, çalışmalarını yaparken, küçük yarasa türlerinin kanat çırpışlarının, yeni ‘aerodinamik kapasite ölçümleri’ni esas alarak sonuca ulaştılar.

Kuşlardan Çok Farklı Model

Spedding, Science’ın 11 Mayıs 2007 tarihli sayısında şunları söylüyor:

“10-30 gram (yaklaşık 1-2 çay kaşığı kadar çay şekeri) ağırlığındaki ve iki kanat ucu arası mesafesi 25-30 cm (yaklaşık bir insan eli) uzunluğunda olan yarasalar, çok farklı hareketler oluşturabiliyor. Kanat çırpışları sebebiyle, hava akımında bıraktıkları izler, yarasalara özel, çok farklı bir model oluşturur. Bu farkın nedeni, yarasaların, kendilerine özgü yukarı doğru kanat vuruşlarına bağlanabilir. Buna da, muhtemelen belirli gerilim düzeylerinin korunmasına ihtiyaç duyan yarasa kanadının,katlanabilir ince derisi sebep olur.”

Yarasalar, memeli türlerinin yaklaşık yüzde 20’sini oluşturur. Ancak, beslenme ihtiyaçlarını geceleri karşıladıkları için çok fazla dikkat çekmezler. Yarasaların birçoğu uçan böceklerle beslenir ve her gece nerdeyse kendi vücut ağırlıkları kadar besin tüketirler. Çeviklikleri ve uçuş sırasındaki muazzam manevra kabiliyetleri kadar, ultrason(ses ötesi) yöntemi ile kontrol edilen radarlarıyla oluşturdukları ve avlarının yerini belirlemede kullandıkları ileri düzeydeki eko(yankı)-konum sistemine sahip olmaları da çok önemlidir.

Kuşların kanatlarına zıt olarak, yarasaların kanatları, gergin bir durumda tutulmalıdır. Aksi takdirde yarasanın kanat çırpmaları boşuna olacaktır. Yarasaların uçuş esnasında, kanadının ne kadar bükülüp katlanacağına dair sınır değerlerinin olduğunu belirtiyor, Spedding.

Mürettebatsız Hava Araçlarına Örnek Olabilir

Spedding ve meslektaşları, yarasa kanatlarının benzersiz aerodinamik hareketlerinin, yarasanın kanatlarını yukarı vuruş tarzındaki farklı mekanik işlemler sonucu oluştuğunu düşünüyor.

Spedding, araştırmaları konusunda şunları söylüyor:

“Bulgularımız, yarasaların kanatlarının detaylı ölçümlerini yapmak ve yarasaların uçuşu ile ilgili verileri genişletmek amacıyla uygulamaya konulacak heyecan verici bir araştırma programı için sadece bir başlangıçtır. Yarasalar çevik avcılardır, yer belirleme konusunda yeteneklidirler. Karmaşık ortamlarda düzgün bir şekilde ilerlemelerini sağlayan karmaşık manevra yeteneğine sahiptirler. Biz de bu özellikleri mürettebatsız hava araçlarımızda kullanmak istiyoruz, böylece onları kırsal veya kentsel birçok karmaşık ortamda kullanabiliriz.”

Mikro boyutlarda uçuş günümüzde, her an gerçekleşebilir. Mühendisler, yarasaların kanatlarını örnek alarak, daha küçük boyutlarda uçan araçların, kapasitelerini artırmak için bükülebilir ve elastik materyallerden basit ve esnek mekanik kanatlar geliştirebilirler.

Sonuç olarak Spedding şunları ekliyor:

“Yarasaların, gökyüzünde ilerlemek ve yükselmek için çok esnek olan kanatları var. Yarasaların uçuşunun, aerodinamikleri ve düzensiz hava hareketlerinde inanılmaz şekilde manevra yapmalarına kanatlarının nasıl izin verdiği hususunda, öğrenecek çok şey var.”

Güncelleme: 29/05/2007
Kaynak: "Bat Flight Generates Complex Aerodynamic Tracks", İssued by University of Southern California, (sciencedaily.com), Çev. Furkan Eser, 11/05/2007.